İşletme Araştırmaları Dergisi

Financial Analysis of Hospital Services Sector of Turkey in a Sustainability Approach Using Reports of the Central Bank of the Republic of Turkey

Semra Aksoylu — 2023-03-28

Purpose – The purpose of the study is to discuss the financial condition of the hospital services in Turkey in a sustainability approach. The study aims to reveal the financial structure of the sector to determine improvement areas. Design/methodology/approach – To conduct the analysis, the study used the reports of the Central Bank of the Republic of Turkey. The data were obtained from 2010 to 2020. Vertical, horizontal, and key ratios analyses were conducted. The financial sustainability of the sector was discussed by using the financial ratios. To begin with, the financial and asset structure of the sector were examined. Followingly, liquidity, the efficiency of assets, and profitability indicators were calculated and evaluated in terms of financial condition and sustainability. Findings – The results of compared data showed that the sector has been dominantly and increasingly financed with debt through the last decade. The cash conversion cycle has been a significant challenge for the analysis period. The sector suffered from losses for many years. The findings give strong signals that the sector may face financial sustainability problems in the future. Discussion – The findings of the study revealed the financial structure of the hospital services sector can be used as a significant tool to make improvements. These findings indicated that the businesses in the analyzed sector should be more focused on production costs and cash conversion cycle, and improve the collection period and inventory turnover level. It is proposed to conduct contemporary cost management tools to be able to be aware of unit costs and have the proper information to improve financial condition.

Challenges Faced by Working Women in The Pandemic Period and Their Emotional Experiences to Work

Öznur Gülen Ertosun — 2023-03-28

Purpose – The main purpose of the study is to examine the effects of non-work roles, work-related differences, COVID-19 experiences, and demographic differences on their emotional experiences towards work during this time. Design /methodology/ approach – Mixed methods research (pluralist) is used to test the hypotheses of the study. Design of the study is explanatory sequential, and method used for the procedure is building. In the first stage, a semi-structured interview method has been used and the data obtained were evaluated with content analysis, statements for the socio-demographic information form are developed with these findings. In the second stage of the study, the questionnaire is applied to 339 working women including the socio-demographic information form and job-related contentment scale. Findings – The qualitative findings of the study indicates that the changes in non-work responsibilities and the change in working type are challenging in the pandemic period compared to the previous period. According to quantitative research findings, socio-demographic differences generally indicate non-significant differences (except working styles and education levels) in job-related contentment levels of working women during the pandemic process, also they have moderate levels of job-related contentment during the pandemic. Discussion – Findings indicates that non-work responsibilities are disadvantages for working women, however these challenges are not deterministic on their job-related contentment. Also, remote working limits communication and management activities but positively affect their job-related contentment. This study contributes to both women's studies & COVID-19 studies, also practitioners to develop women-friendly strategies.

The Influence of Beliefs on Attitudes and Behavior Toward Social Media Advertising: The Mediating Role of Attitudes Between Beliefs and Behavior

Esra Demirbaş — 2023-03-28

Purpose – Considering the increasing usage of social media channels in Türkiye, this study aimed to contribute to the literature and guide marketing people about factors influencing Turkish customers’ attitudes and behavior towards social media advertising to increase the efficiency of advertisements. Furthermore, the mediating effect of attitudes between beliefs and behavior was also questioned in this study. Design/methodology/approach – A descriptive research method was conducted in this empirical study, with the participation of 311 individuals. A field study was performed via an online questionnaire, including Pollay and Mittal’s original scale for traditional media channels’ advertising, Wolin et al.’s adopted seven beliefs-factors scale for web advertising, and Wolin’s attitudes and behavior measures. Hypotheses were constructed, and a model was developed to be tested with structural equation modeling in AMOS and SPSS 21 to clarify personal and societal beliefs' direct and indirect influences on attitudes and behavior. Findings – Personal factors influenced both attitudes and behavior toward social media advertising. Meanwhile, attitudes mediated the relationship between personal indicators (hedonic motivation, social role, and image) and behavior. In contrast, attitudes did not show a mediating effect between the link of product information and behavior. Discussion – Personal dimensions of seven belief factors prominently stood out as a result of this study. Marketing people should consider customers’ beliefs of hedonic motivation, social roles, and images and try to express essential information about advertised products on social media channels.

Auxiliary Elements to Overcome the Resistance to Change: An Empirical Study

Fikret Sözbilir — 2023-03-28

Purpose – Self-efficacy and ego resilience are known as factors that positively affect employees' attitudes. It will be useful to determine appropriate attitudes to overcome the resistance to change, a fundamental problem in organizations. This article aims to examine the impact of self-efficacy on ego-resiliency, and impact of self-efficacy, and ego-resiliency on affective resistance and perceptual resistance and examine the mediating effect of self-efficacy affective resistance. In addition, the study aims to make suggestions following results. Design/methodology/approach – Quantitative research method was used in this study. Methodologically the paper relies on the literature review and survey. The sample of the research consists of 500 university students. Data were gathered from 174 students who study at two universities, using a questionnaire, and analyzed with the program Jamovi. Reliability and validity tests were conducted. Also, correlation, regression analyzes were performed to data analyze. Findings – The results revealed that self-efficacy has a positive impact on ego-resiliency. It was seen both self-efficacy and ego-resiliency have a negative impact on affective resistance. While self-efficacy hasn't a significant impact on perceptual resistance, emotional resistance has a significant and negative impact. Also, it is determined that self-efficacy and affective resistance have mediating effects in the relationship between ego-resiliency and perceptual resistance. Discussion – Based on this study results, managers were recommended improving their employees' self-efficacy and ego-resilience and reducing their affective and perceptual resistance to show resistance to changes and accept them quickly.

Knowledge-Based Leadership, Innovation and Knowledge Management in Organizational Performance of the Kenyan Higher Education System

Emmanuel Bosongo Rioba — 2023-03-28

Purpose- The research is commenced to examine the effect of knowledge-based leadership, innovation, and knowledge management in organizational performance of the Kenyan higher education system. Design/methodology/approach – - The research involved a primary quantitative research, specifically cross-sectional survey design. Study used a sample of 10 private universities and public universities situated in the five countries Nairobi, Kiambu, Kisumu, Nakuru, and Uasin Gishu in Kenya and recognized by the Commission for University Education of Kenya. To reduce ambiguity and get accurate responses, 50 questionnaires were sent out to faculty members of universities. From the 50, 45 respondents filled the questionnaires and others suggested and adjustment of the questions to be clarified. 20 questionnaires were randomly dispersed in all of 10 universities, the 10 universities from which the sample for the study was taken are the major institutions of higher education in Kenya comprising more than the 80% of the total population of the Kenyan higher education system. Findings- The findings indicate that knowledge-based leadership has both direct positive effect on the performance of higher education institutions as well as an indirect positive effect through the mediating role of innovation and knowledge management processes. Implications – The study will extend the existing literature on the impact of knowledge-based leadership on organizational performance and the mediating role of innovation and knowledge management processes in higher education institutions. Value – This study is among the few scholarly works that have proposed an integrated research model which seeks to establish the correlation between knowledge-based leadership, knowledge management, innovation, and organizational performance in the Kenyan higher education system.

Do Oil Prices Have an Effects on Food Prices? Fresh Evidences from Türkiye

Cuma Demirtaş — 2023-03-28

Purpose – The purpose of this study is to investigate the relationships between oil prices and food prices for January 2003-September 2022 in Türkiye. Design/methodology/approach – Variable associations were examined using the RALS cointegration test. The RALS-ADL cointegration test uses information in non-dispersed errors. Thus, it produces more powerful predictions for non-normal distributions compared to cointegration tests. In addition, this test avoids widespread practices such as predetermining a particular functional form. Findings – The results show that the series have a cointegration connection. The DOLS, FMOLS, and Canonic cointegration approaches produced long-term coefficients in agreement with the discovery of a long-term association. Although the results of the applied tests were comparable, the results of the FMOLS and Canonik tests are substantially more comparable. Given that FMOLS technique is more effective than others and produces outcomes comparable to those of Canonik approach, its results have been interpreted in this situation. As a result, while having a positive sign, the exchange rate variable is not statistically significant. In terms of food prices, oil prices have a negative explanatory power. The CPI variable has a considerable impacts on both the present and future pricing of food. Our findings demonstrate that the price of oil does not always correlate with the price of food, and vice versa. Discussion – There are certain recommendations that can be made to researchers and policymakers based on the findings. Supporting contract farming, which has recently been mentioned, will improve food sufficiency and the balance of food stocks, particularly during times of crisis. On the demand side, the preference for locally produced foods can reduce the over-reliance on food imports, which frequently worsens the country's status with regard to food prices and may lower the dryness. From this vantage point, future research can contrast oil-exporting nations and oil-importing countries in terms of the food price-oil price connection, whereas the current study focuses on the relationships between oil prices and food prices in Türkiye.

Artırılmış Gerçeklik Deneyiminin Artırılmış Gerçeklik Tatmini ve Davranışsal Niyet Üzerindeki Rolü

Murat Göral — 2023-03-28

Amaç – Araştırma artırılmış gerçekliğin, algılanan zevk, algılanan avantaj, estetik deneyim, algılanan artırma kalitesi üzerindeki etkisini belirlemek ve artırılmış gerçeklik tatmininin de davranışsal niyet üzerindeki etkisini ölçmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Yöntem – Araştırmanın evrenini, Beko markasının çevrimiçi deneyim mağazası aracılığıyla ürünlerin özelliklerini AG olarak görüntüleyen ve bu markayı satın alan tüketiciler oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında “kolayda örneklem” yöntemi uygulanmıştır. Veriler, çevrim içi ve çevrim dışı ortamlar aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmada hipotezlerin test edilmesi için Smart PLS 3 (Partial Least Squares) istatistik programı kullanılmıştır. Bulgular – Yapılan testler sonucunda artırılmış gerçekliğin, algılanan zevk, algılanan avantaj, estetik deneyim ve algılanan artırma kalitesini pozitif etkilediği; algılanan zevk, algılanan avantaj, estetik deneyim ve algılanan artırma kalitesinin de artırılmış gerçeklik tatminini pozitif etkilediği tespit edilmiştir. Ayrıca artırılmış gerçeklik tatmininin, davranışsal niyeti pozitif etkilediği sonucuna da ulaşılmıştır. Tartışma – Elde edilen bu sonuçlar literatürle uyumludur. Lee vd. (2020) algılanan artırma kalitesine bağlı olarak içerik kalitesi ve sistem kalitesinin müşterilerin tutumunu olumlu yönde etkileyerek olumlu davranışsal niyete yol açtığını belirtmişlerdir. Ho vd. (2019), bilgi kalitesi, hizmet kalitesi ve sistem kalitesinin kullanıcı tatminini etkilediğini doğrulamışlardır.

Covid-19 Pandemi Sürecinde Sağlık Çalışanlarının Performans Değerleme Sistemine İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi

Altuğ Çağatay — 2023-03-28

Amaç – Bu çalışma, covid-19 pandemi sürecinde, sağlık çalışanlarının performans değerleme sistemine ilişkin görüşlerinin değerlendirilerek bu görüşlerin kişisel ve mesleki özelliklere göre farklılaşıp farklılaşmadığının tespiti amacıyla gerçekleştirilmiştir. Yöntem – Çalışmada veri toplama tekniklerinden anket yöntemine başvurulmuştur. Anket uygulaması sonucunda, elde edilen verilerin normal dağılıma uygunluğu için Skewness ve Kurtosis değerlerine bakılmıştır. Çalışma modeli olarak sağlık çalınalarının kişisel faktörleri ile performans alt boyutları arasında ilişkiyi içermektedir. Bulgular – Çalışmada, ölçek ifadelerine verilen cevapların güvenilirlik düzeyleri için Cronbach’s Alpha değeri ortaya konmuş olup bu değer 0,95 olarak tespit edilmiştir. Çalışmada, sağlık çalışanlarının performans değerleme sistemine ilişkin görüşlerinin karşılaştırılmasında ikili değişkenler için Bağımısz Örneklem t-testi, ikiden fazla değişkenler için Tek Yönlü Varans analizine başvurulmuştur. Tartışma – Elde edilen sonuçlarda, cinsiyete göre performans değerleme sistemine yönelik görüşlerin anlamlı düzeyde farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Buna karşın, medeni durum, kurumdaki çalışma süresi, eğitim düzeyi, covid-19 kaynaklı yatan hastaya hizmet verme durumu ve covid-19 kaynaklı ölüm senaryosu yaşama durumu ile performans değerleme sistemine yönelik görüşler arasında 0,05 düzeyinde anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilmiştir.

Bir Holdingde Yapılan İç Denetim Çalışmalarının Örnek Vakalarla Analizi

Zekeriya Demir — 2023-03-28

Amaç – Bu çalışmanın amacı, bir holding şirketindeki iç denetim çalışmalarının örnek vaka yöntemi ile analiz edilmesi ve literatürde eksik olduğu düşünülen örnek vaka yöntemi ile ilgili literatüre katkı sunulmasıdır. Yöntem – Çalışmada yöntem olarak örnek vaka yöntemi belirlenmiştir. Bu yöntemin belirlenmesinin nedeni iç denetim ile ilgili çalışmaların genel olarak teorik ve ankete dayalı olmasıdır. Çalışma kapsamında yer verilen vakalar holding iç denetim koordinatörlüğü tarafından holdinge bağlı şirketlerde yapılan iç denetim çalışmaları sonucunda hazırlanan denetim raporlarından alınmış ve analiz edilmiştir. Bulgular – Çalışma kapsamındaki holdingin büyüklüğü ve 1989 yılından beri iç denetim biriminin bulunması dikkate alınarak denetim raporlarında çok daha az bulgu ile karşılaşılacağı beklenmiş olmasına rağmen çok fazla eksik ve hatalı işlem olduğu görülmüştür. Bu bulgulardan hareketle şirketlerdeki usulsüz ve hileli işlemlerin önlenmesi açısından iç kontrol sisteminin tek başına yeterli olmadığı, iç kontrol sisteminin mutlaka iç denetim tarafından denetlenmesi gerektiği, iç denetim raporlarından anlaşılmıştır. Holdinge bağlı yurtiçi ve yurtdışı iştirak ve bağlı ortaklıklarda iç denetim çalışmalarının önemi, düzenlenen iç denetim raporlarında net olarak ortaya konulmuştur. Son olarak iç denetim çalışmalarının yanında holding ve holdinge bağlı şirketlerde iç denetim birimlerinin yanında risk yönetim birimlerinin de kurulmasının önemi ortaya çıkmıştır. Tartışma – Türkiye’de iç denetim çalışmalarından daha iyi sonuçlar alınabilmesi için örnek vakalara dayalı çalışmaların artmasına ihtiyaç olduğu ve bu çalışmaların yapılabilmesi içinde şirketlerin ticari sır kapsamında olmayan verileri paylaşmaya istekli olmaları gerekmektedir. Bu çalışmalar hem literatürün gelişmesine hem de iç denetim çalışmalarının daha etkin ve verimli olmasına katkı sağlayacaktır. Bunun yanında diğer işletmelerin bu vakalardan ders çıkarmaları sayesinde usulsüz ve hileli işlemlerle karşılaşmalarının önüne de geçilebilecektir. Gerek bu çalışma ve gerekse literatür incelemesinden iç denetim uygulamaları ile ilgili karşılaştırmalı çalışmalara ihtiyaç olduğu görülmüştür. Karşılaştırmalı çalışmaların sektör, şehir veya farklı ülkeler bazında yapılmasının uygun olacağı düşünülmektedir. Bu çalışmaların, farklı sektörler, şehirler ve ülkelerde iç denetime bakış açılarının anlaşılmasına ve buna uygun modellerin geliştirilmesine katkısı olabilir.

Kültürün Girişimcilik Niyeti Üzerindeki Etkisinde Algılanan İsteğin Moderatör Rolü: İstanbul Örneği

Leyla Afşar Doğrusöz — 2023-03-28

Amaç – Katılımcıların kültür alt boyutlarının düzeylerini incelemek ve kültürün girişimcilik niyeti üzerindeki etkisinde bireyin algıladığı isteğin moderatör rolünü belirlemektir. Yöntem – Bu ilişkisel araştırma; İstanbul ilinde yaşayan, 15-65 yaş arasında olan ve araştırmaya katılmaya gönüllü 462 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Dört bölüm olan anket, katılımcı tanıtıcı bilgi formu, Kültürel Değerler Ölçeği, Girişimcilik Niyeti Ölçeği ve Algılanan İstek Ölçeği’nden oluşmaktadır. Elde edilen verilere, IBM SPSS 21.0 programı aracılığıyla; korelasyon ve hiyerarşik regresyon analizi uygulanmış, tanımlayıcı istatistikler yapılmış ve sonuçlar detaylı olarak yorumlanmıştır. Bulgular – Araştırma sonuçlarına göre, kültürel değerler boyutları ile girişimcilik niyeti arasında zayıf düzeyde, girişimcilik niyeti ile algılanan istek arasında ise orta düzeyde bir ilişki saptanmıştır. Yapılan regresyon analizinde, algılanan istek moderatör değişkeni, model sabiti haricinde bağımlı değişken üzerinde en fazla etkiye sahip olan değişkendir. Tartışma – Alanyazında kültür boyutları ile girişimcilik niyeti arasındaki etkisinde algılanan isteğin moderatör rolünü inceleyen sınırlı sayıda araştırma bulunması nedeniyle, bu araştırmanın literatüre katkı sağlayacağını söylemek mümkündür. Araştırma, bireyleri girişimci olmaya yönlendiren veya engelleyen kültürel değerleri anlamak ve bu alandaki anlayışın gelişmesine katkıda bulunmak açısından önem taşımaktadır.

Japon Yalın Üretim Yönetimi Modelinin Türk İmalat Sanayinde İşgören Verimliliğine Etkisi: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama

Sibel Aybar — 2023-03-28

Amaç – Bu çalışma; otomotiv sektöründe faaliyet gösteren ve yalın üretim yönetimini uygulayan işletmeler ölçeğinde (yani yalın üretim yönetim modelinin) işgören verimliliğine etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda bu çalışmada, yalın üretim yönetim modelini uygulayan imalat sektörü işletmelerinde, yalın üretim uygulamaları ile işgören verimliği arasındaki ilişkiyi tespit etmek amaçlanmıştır. Yöntem – Çalışmada anket ile yüz yüze görüşme, veri toplama yöntemi olarak benimsenmiştir. Araştırma hipotezlerinden sürekli değişkenler arasındaki ilişkilerin incelenmesini gerektiren hipotezler için yapısal eşitlik modellerinden faydalanılmıştır. İki grup arasındaki farkların incelenmesi amacı ile bağımsız örneklem t-testi, ikiden fazla grup arasındaki farkların incelenmesi için ise Anova testinden faydalanılmıştır. Bulgular – Bu çalışmada; yalın üretim yönetimi boyutlarının tümünün, işgören verimliliğini oluşturan bütün boyutlarla güçlü pozitif ilişkiler gösterdiği ortaya konulmuştur. Başka bir deyişle; araştırma sonucunda yalın üretim yönetimi ile işgören verimliliği değişkenleri arasında anlamlı ve güçlü ilişkilerin bulunduğu ortaya çıkmıştır. Tartışma – Elde edilen sonuçlara göre işgören verimliliği, yalın üretim uygulama süresine göre farklılaşmaktadır.

DuPont Modeli ile Bir Özel Hastane Grubunun ve Türkiye Özel Hastaneler Sektörünün Finansal Performansının Analizi

Hakan Oğuz Arı — 2023-03-28

Amaç – Bu araştırmanın amacı Ankara merkezli bir özel hastane grubunun ve Türkiye’deki özel hastane sektörünün finansal yapısının Dupont modeli ile incelenerek karlılık oranlarının karşılaştırılması ve hastane grubunun finansal durumunun ortaya konulmasıdır. Yöntem – Bu çalışmada, Ankara merkezli bir özel hastane grubunun ve Türkiye’de faaliyet gösteren özel hastane işletmeleri sektörünün finansal performansı, 2010 ile 2020 yılları arasındaki bilanço ve gelir tabloları kullanılarak, DuPont modeli ile analiz edilmiş ve birbiri ile karşılaştırılmıştır. Araştırmada özel hastane işletmelerinin yayınladığı finansal raporlardan elde edilen ikincil veriler kullanılmış ve nicel araştırma modelinden yararlanılmıştır. İlgili finansal tablolardan elde edilen veriler ile DuPont modelinin öngördüğü hesaplamalar yapılmış hem özel hastane grubunun hem de Türkiye özel hastane sektörünün karlılık oranları hesaplanmıştır. Bulgular – Araştırmada, özel hastane grubunun karlılık oranlarının 2013 yılı dışında pozitif olduğu ve kar elde edildiği, Türkiye özel hastane sektörünün karlılık oranlarının ise 2011, 2014, 2016 ve 2018 yılları dışında pozitif olduğu ve kar elde edildiği görülmüştür. Tartışma – Hastaneler grubunun DuPont modeli ile hesaplanan karlılık oranlarının 2013 yılında Türkiye ortalamasından daha düşük bir düzeyde olduğu, inceleme kapsamındaki diğer yıllarda ise daha yüksek olduğu görülmüştür. Genel olarak özel hastane grubunun Türkiye ortalamasından daha yüksek düzeyde karlılık oranlarına sahip olduğu ve daha iyi bir finansal performans ortaya koyduğu söylenebilir.

Gösterişçi Tüketimin Sanat Eserleri Bağlamında İncelenmesi: Ampirik Bir Çalışma

Emine Pınar Saygın — 2023-03-28

Amaç – Bu çalışmada, “gösterişçi tüketim ve sanat eserleri arasındaki ilişki” üzerine alan yazın çalışması yapılmış olup gösterişçi tüketimin tarihsel gelişimi ile sanatın gösterişçi tüketimdeki yeri irdelenmiş ve sanat eserlerinin gösterişçi tüketim bağlamında incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem – Bu araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Tarama modeli içerisinde ilişkisel tarama modeli tercih edilmiştir. İlişkisel tarama modeli doğrultusunda öne sürülen hipotezler doğrultusunda veriler elde edebilmek için sorular hazırlayıp yapılandırılmış ve anket yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini İstanbul, Eskişehir, İzmir, Bursa ve Samsun’da ikamet eden 18 yaş üstü sanat sergilerini gezen bireyler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini, farklı sanat sergisi mekânlarında sergi esnasında basit tesadüfi örnekleme metodu ile ulaşılan 265 birey oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak “Kişisel Özellikler Envanteri” ile “Gösterişçi Tüketim Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 22 programına girilerek istatistiksel testleri yapılmış ve analiz edilerek yorumlanmıştır. İstatistiki verilere normallik testi yapılmış olup, veriler sonuçlara göre yorumlanmıştır. Bulgular – Elde edilen bulgulara göre, bireylerin ihtiyaçlarını karşılarken gösterişçi tüketim eğilim gösterdikleri tespit edilmiş ayrıca gösterişçi tüketimde yaş, cinsiyet ve gelir açısından anlamlı bir farklılık olmadığı görülmüştür. Tartışma – Sanat eserlerinin gösterişçi tüketim bağlamında incelendiği bu çalışmada elde edilen bulgular ile Veblen’nin (2007) üzerinde durduğu her sınıf ve kesimden insanın gösterişçi tüketim sergileyebileceği savıyla örtüşmektedir.

Lokasyon Bazlı Reklamların Tüketici Tutumları ve Satınalma Niyetleri Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi

Burcu Tekin — 2023-03-28

Amaç – Bu çalışmanın amacı, lokasyon bazlı reklamların tüketici tutumları ve satın alma niyetleri üzerindeki etkilerini incelemektir. Dolayısıyla, çalışmada Bruner ve Kumar (2007)’ın lokasyon bazlı reklamlara yönelik geliştirdikleri tutum ölçeği baz alınmaktadır. Bruner ve Kumar (2007) tarafından lokasyon bazlı reklamlara yönelik geliştirilen tutum ölçeği bu çalışmada yeniden incelenmiştir. Yöntem – Çalışmanın ana kitlesi Türkiye'de akıllı telefon kullanan tüketicilerden oluşmaktadır. Çalışmada kolayda örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Veriler elektronik ortamda anket yoluyla toplanmıştır ve IBM SPSS 20 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular – Araştırma bulgularına göre, teknoloji düşkünlüğünün lokasyon bazlı reklamlara yönelik tutum üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Buna karşılık analiz sonuçları teknoloji fikir liderliği, materyalizm ve kötümserliğin lokasyon bazlı reklamlara yönelik tutum üzerinde etkisi olmadığını ortaya koymuştur. Buna ek olarak lokasyon bazlı reklamlara yönelik tutumların satın alma niyetini olumlu yönde etkilediği ve cinsiyet üzerinde farklılık göstermediği belirlenmiştir. Tartışma – Araştırma sonucu Bruner ve Kumar (2007)’ın lokasyon bazlı reklamlara yönelik geliştirdikleri modelin boyutlarından farklılaşmış ve yalnızca teknoloji düşkünlüğünün modele katkı sağladığı tespit edilmiştir. Lokasyon bazlı reklamları, diğer reklam türlerinden ayrıştırmalı ve lokasyon bazlı reklamlara yönelik tutumları belirleyen daha farklı değişkenler üzerine yoğunlaşılması gerektiği söylenebilmektedir.

Bakımevlerinde İçsel Pazarlamanın Örgütsel Bağlılık Düzeyine Etkisi: Özel Engelli Bakım Merkezleri Örneği

Fatih Elibol — 2023-03-28

Amaç – Bu araştırmanın amacı, özel engelli bakım merkezlerinde içsel pazarlama faaliyetlerinin örgütsel bağlılık ve boyutları üzerindeki etkisini belirlemektir. Yöntem – Nicel araştırma yönteminin kullanıldığı bu çalışmada, değişkenler arasındaki ilişki literatürde sıklıkla kullanılan Money ve Foreman’ın (1996) içsel pazarlama ölçeği Allen ve Meyer’in (1990) örgütsel bağlılık ölçeği kullanılarak ölçülmeye çalışılmıştır. Araştırmanın evrenini Tokat ilinde faaliyet gösteren 6 özel bakım merkezinde çalışan 200 kişi oluşturmaktadır. Çalışmada çevrimiçi anket yöntemiyle 144 çalışandan veri toplanmıştır. Veri analizi için SPSS-23 programı kullanılan bu çalışmada elde edilen verilere güvenirlilik, faktör, korelasyon ve regresyon analizleri yapılmıştır. Bulgular – Yapılan analizler sonucunda bakım merkezlerinde içsel pazarlama faaliyetlerinin örgütsel bağlılık ve alt boyutları üzerinde pozitif yönlü ve anlamlı bir etkiye sahip olduğu saptanmıştır. Bu etkinin örgütsel bağlılık üzerinde ve örgütsel bağlılığın alt boyutlarından olan duygusal bağlılık üzerinde çok güçlü, devam bağlılığı üzerinde zayıf ve normatif bağlılık üzerinde ise güçlü düzeyde olduğu belirlenmiştir. Tartışma – Araştırma hipotezlerinin doğrulanması içsel pazarlama faaliyetlerinin bakım merkezlerindeki önemini göstermektedir. Bakım merkezlerinde içsel pazarlama faaliyetlerinin örgütsel bağlılık ve alt boyutlarına etkisini ortaya koyan araştırma bulgularının önceki yıllarda yapılan çalışmalarla benzer olduğu görülmektedir. Önceki çalışmalardan farklı olarak bu konuda daha önce bakıma muhtaç yaşlı, hasta ve engelli bireylere yönelik hizmet veren özel bakım merkezi çalışanları üzerinde yapılmış çalışma bulunmaması araştırma bulgularını önemli kılmaktadır.

Olumsuz Düşünce Döngüsü ve Kolektif Şükranın İşyeri Mutluluğuna Etkisi

Onur Oktaysoy — 2023-03-28

Amaç – Bu çalışmayla amaçlanan, kamu kurumlarında faaliyet gösteren işgörenlerin sahip oldukları olumsuz düşünce döngüsü ve kolektif şükran düzeylerinin belirlenebilmesi, demografik niteliklerin bu kavramlara etkisinin ortaya konulabilmesi bununla birlikte ilgili kavramlar ile işyeri mutluluğu arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığının tespit edilebilmesidir. Yöntem – Araştırma evrenini Kars ilinde, kamu kurumlarında görevli çalışanlar oluşturmaktadır. Verilerin toplanması için anket formu kullanılmıştır. İşyeri mutluluğunun ölçümü için Salas-Vallina ve Alegre, (2021) tarafından geliştirilen, Yozgat ve Bilginoğlu (2020) tarafından Türkçe’ye çevrilen 9 sorudan oluşan ölçek, çalışanların kolektif şükran düzeyini ölçebilmek için Akgün vd. (2016) tarafından geliştirilen 12 sorudan oluşan ölçek, olumsuz düşünce döngüsünü ölçmek için ise Brinker ve Dozois (2009) tarafından geliştirilip, Karatepe (2010) tarafından Türkçe’ye uyarlanan 20 soruluk ölçek kullanılmıştır. Toplam 383 katılımcıdan araştırma kapsamında elde edilen veriler çeşitli SPSS ve AMOS programları aracılığıyla anlamlandırılmıştır. Bulgular – Yapılan regrasyon testleri sonucunda olumsuz düşünce döngüsünün işyeri mutluluğu üzerinde etkisinin bulunmadığı belirlenmiştir. Kolektif şükranın, işyeri mutluluğu üzerinde pozitif yönde etkisinin (R2=0,216), olumsuz düşünce döngüsü üzerinde pozitif yönlü etkisinin (R2=0,058) bulunduğu tespit edilmiştir. Ayrıca yapılan çalışmada demografik değişkenlere göre de anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Tartışma – Yapılan çalışmada kolektif şükran ile olumsuz düşünce döngüsü arasında düşük düzeyde pozitif yönlü bir etkinin çıkması beklenen bir sonuç olmayıp negatif yönlü anlamlı bir ilişki gözlenmesi beklenmektedir. Ortaya çıkan bu durum literatür ile uyuşmamakta ve bahse konu bu bulgunun nedeninin Kars ilinin kamu çalışanları üzerinde yarattığı etki ile ilişkili olduğu düşünülmektedir.

Stratejik ve Dönüşümcü Liderliğin Bireysel Performansa Etkisi

Erman Kılınç — 2023-03-28

Amaç – Bu çalışmanın amacı, stratejik ve dönüşümcü liderlik türlerinin bireysel performans üzerindeki direkt ve dolaylı etkilerini incelemektir. Bu kapsamda, üzerinde nispeten az çalışma yapılan sağlık sektörü tercih edilmiş ve bu durumun sebepleri detaylıca açıklanmıştır. Çalışmanın amaçları arasında, sağlık çalışanlarının sorunlarını daha iyi anlamak ve bu sorunlara çözüm üretmek yer almaktadır. Yöntem – Araştırma, Malatya iline bağlı merkez ve taşra ilçelerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında kamu ve özel hastanelerde görev yapan sağlık çalışanlarından basit tesadüfi örnekleme yoluyla bilgiler toplanmıştır. Elde edilen sonuçlar bir dizi elemeden geçirildikten sonra 297 anket formu analizlere tabi tutulmuştur. Araştırma kapsamında stratejik ve dönüşümcü liderliklerin bireysel performansa etkisinin analizinde SPSS-21 ve AMOS-24 paket programları kullanılmıştır. Bu kapsamda; normallik, geçerlilik ve faktör analizi değerleri SPSS 21 programıyla; uyum iyiliği değerleri ile yol modellemesi ise AMOS 24 programıyla gerçekleştirilmiştir. Bulgular – Elde edilen bulgulara göre; stratejik ve dönüşümcü liderlik türlerinin bireysel performans üzerinde pozitif yönlü ve anlamlı etkilere sahip oldukları görülmüştür. Ek olarak, stratejik liderliğin dönüşümcü liderlik üzerinde de pozitif yönlü ve anlamlı bir etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Son olarak, stratejik liderliğin bireysel performans üzerindeki etkisinde dönüşümcü liderliğin aracılık etkisi test edilmiş ve bunda da anlamlı bulgular elde edilmiştir. Tartışma – Sağlık çalışanları, mesleklerinin doğası gereği yoğun stres altında kritik görevler üstlenmekte ve bu durum bireysel performansa olumsuz yönde etki etmektedir. OECD ortalamaları göz önünde bulundurulduğunda, ülkemizde bireysel performansı azaltıcı etkilerin daha fazla olduğu görülmektedir. Bu çalışmanın sonuçlarıyla paralel olarak; stratejik ve dönüşümcü liderlik yaklaşımları bireysel performansı önemli derecede artırmakta, stratejik liderlik dönüşümcü liderliğe etki etmekte ve stratejik liderliğin bireysel performansa etkisinde dönüşümcü liderlik aracılık rolü üstlenmektedir.

Turizm Sektöründeki Kadın Girişimcilerin Motivasyon Faktörleri ve Kişilik Özelliklerine İlişkin Nitel Bir Araştırma

Ece Konaklıoğlu — 2023-03-28

Amaç – Gelişmekte olan ekonomilerde kadın girişimcilerin hangi nedenlerle girişimcilik hikayesi yazmak istediğini belirlemek, farklı hikayelerden farklı beklenti ve davranışlara ulaşmak ve bu yolla Türkiye’deki kadın girişimciliğinin gelişimi için ihtiyaç duyduğu girişimcilik ekosistemine ilişkin ipuçlarını yakalamak araştırmanın temel amacıdır. Yöntem – Kadın girişimcilerin görece giriş engeli daha az olan hizmet işletmelerinde varlık gösterme nedenlerinin araştırıldığı bu çalışmada kadını girişimci olmaya sevk eden motivasyon faktörlerine ilişkin açık ve gizli faktörler belirlenip, elde edilen motivasyon faktörlerinin ışığında kadın girişimcilerin farklı karakteristikleri zihin haritası ile ortaya konmaktadır. Konunun doğal ortamında derinlemesine araştırılmasına olanak tanıyan nitel araştırma yöntemeleri tercih edilmiştir. Veriler turizmin farklı alanlarını temsil eden 15 kadın girişimciyle çevrimiçi ortamda derinlemesine mülakat ile toplanmış olup, örnek olay, söylem analizi ve zihin haritalarının kullanılması gibi çok çeşitli araştırma desen ve analizleri uygulanmıştır. Bulgular – Kadın girişimciyi motive eden içsel ve dışsal faktörler olmak üzere iki kategoride motivasyon faktörleri belirlenmiştir. Beklentinin aksine bu çalışmada, parasal motivasyon gibi faktörlere girişimciler tarafından açık olarak hiç değinilmemiştir, ancak gizli olarak araştırmacılar tarafından fark edildiği söylenebilir. İçinde bulunduğumuz dönemin çevresel endişeleri kapsamında çalışmada önceki çalışmalardan farklı olarak, işletme sahiplerinin sürdürülebilirliği ön planda tutmaları ve bunu bir girişimcilik motivasyon faktörü olarak görmeleri sürdürülebilirliğin öneminin her geçen gün arttığı çağımızda önemli bir sonuç olarak düşünülmektedir ve kadın girişimcileri belki de erkeklerden ayıran bir özellik olarak değerlendirilebilir. Ayrıca mülteci kadın girişimci olmak konusuna da değinilen çalışmada gelişmekte olan ekonomilerde mülteci kadın girişimcilerin verileri de analize dahil edilmiştir. Ancak gelecekte mülteci kadın girişimciler konusunun detaylı incelenmesinin gerekliliği sonucunu da ortaya koymuştur. Tartışma – Elde edilen sonuçlar ışığında, destekleyici girişimcilik ekosisteminin oluşabilmesi için özellikle dışsal faktörlerin iyileştirilmesi gerekmektedir. En önemli dışsal faktörlerden bir olan kültür, girişimcilik eğitimi ile şekillenebilecektir. Farklı beklenti ve davranışlara yönelik tek tip girişimcilik eğitimi yerine bireyin zihinsel haritasına yönelik farklı girişimcilik eğitim programlarının hazırlanması toplumda girişimcilik kültürünün verimli bir şekilde oluşturularak girişimcilik bilincinin gelişmesine ve desteklenmesine olanak tanıyacaktır.

Pay Geri Alım Duyurularının Pay Getirileri Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul’da Covid-19 Salgını Öncesinde ve Sırasında Karşılaştırmalı Bir Analiz

Bekir Kaya — 2023-03-28

Amaç – Bu çalışmanın amacı, Borsa İstanbul’da işlem gören şirketlerin pay geri alım duyurularının pay getirileri üzerindeki kısa dönem etkisinin belirlenmesidir. Ayrıca, Covid-19 salgını öncesinde ve sırasında pay fiyatlarının pay geri alım duyurularına verdiği tepki incelenmekte ve karşılaştırılmaktadır. Yöntem – Çalışmanın örneklemi, 2018-2022 döneminde Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP)’nda 72 şirket tarafından açıklanan pay geri alım işlemlerinin başlatılmasına ilişkin 101 bildirimi içermektedir. Olay çalışması yöntemi kullanılarak, belirlenen farklı olay pencereleri için günlük ortalama anormal getiriler (AAR) ve kümülatif ortalama anormal getiriler (CAAR) hesaplanmış ve ardından bu getirilerin anlamlılığını test etmek için parametrik ve parametrik olmayan testler uygulanmıştır. Bulgular – Test sonuçları, pay geri alım duyurularının pay getirileri üzerinde istatistiksel olarak anlamlı pozitif etkilere sahip olduğunu göstermektedir. Ayrıca pay fiyatlarının pay geri alımı duyurularına verdiği tepkide, 11 Mart 2020 tarihinde Covid-19’un pandemi ilan edilmesinden önce ve sonra istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilmiştir. Tartışma – Bulgular, Borsa İstanbul’da pay geri alım duyurularının ardından anormal getiri elde etme imkânı olduğunu göstermektedir. Ayrıca elde edilen sonuçların, düşük değerlenme ve sinyal verme hipotezlerini desteklediğini ifade etmek mümkündür.

Psikolojik İyi Olma Durumu ile İş Performansı Arasındaki İlişkide Örgütsel Güven ve Uygulama Adaletinin Düzenleyici Etkisi

Betül Ayça — 2023-03-28

Amaç – Örgütsel Davranış disiplini açısından çalışanların sorumlu oldukları işi başarıyla yapabilmeleri, iş performansının bir göstergesidir ve işletmelerin, çalışanlarının hakkaniyet ve güven algılarının yüksek olmasını önemsemeleri gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı, örgüt çalışanlarının psikolojik iyi olma (PİO) hâlinin iş performansıyla (İP) ilişkisinin niteliğini anlamak ve bu ilişkide örgütsel güven (ÖG) ve uygulama adaletinin (UA) olumlu ve düzenleyici etkisini açıklığa kavuşturmaktır. Yöntem – Çalışma nicel yöntemle yapılmış olup, temel kavramlar arası ilişkinin niteliğini inceleyen, kesitsel bir araştırmadır. Bu amaçla hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren ve özellikle e-ticaret alanındaki firma çalışanlarından kolayda örneklem yöntemiyle 321 katılımcıdan veri toplanmıştır. Geçerlik ve güvenirlikleri yüksek 4 ayrı ölçme aracı kullanılmış ve sonuçlar öncelikle araştırmanın (PİO, OG, UY ve İP) temel kavramları arasındaki ilişkiler ampirik olarak desteklenmiştir. Bulgular – En dikkat çekici araştırma bulgusu çalışanların psikolojik iyi olma durumlarıyla iş performansı arasında saptanan yüksek düzeydeki ilişki olmuştur. İkinci önemli sonuç, katılımcıların psikolojik iyi olma durumu, örgütsel güven ve uygulama adaleti algılarının ortalamanın biraz üstünde olmasına karşın katılımcıların tamamının iş performanslarını ‘iyi’ olarak belirtmeleridir. Çalışanların örgüte güven ve uygulama adaleti algıları varsayıldığı gibi ve teoriye uygun olarak (PİO) ve (İP) kavramları arasındaki ilişkide düzenleyici rol oynadığı anlaşılmıştır. Tartışma – Sonuç olarak, örgüt yöneticilerinin çalışanların ruhsal sağlık düzeyinin yüksek iken iş faaliyet ve stratejilerinin gerçekleşmesinde daha başarılı olacağını düşünerek bu konuya önem vermeleri gerektiğini söylemek mümkündür.

Duygusal Dayanıklılık Algısının Ölçülmesi: Havacılık Sektörü Üzerine Bir Uygulama

Seçil Ulufer Kansoy — 2023-03-28

Amaç – İş hayatı içerisinde çalışanların karşılaştıkları zor durumlardan daha güçlenerek çıkabilmesi duygusal dayanıklılık olarak isimlendirilmektedir. Bu çalışma içerisinde de havacılık sektöründe çalışanların duygusal dayanıklılık konusundaki algılarının ölçülmesi amaçlanmıştır. Yöntem – Bu araştırma nicel araştırma yöntemlerinden anket toplama tekniği kullanılarak yapılmıştır. Çalışma havacılık sektöründe çalışan kabin ve kokpit ekibindeki kişileri kapsamaktadır. Araştırma, havacılık sektöründe kokpit ve kabin ekibinde çalışan kişileri kapsamaktadır. Hazırlanan anket 500 kişiye gönderilmiş ve 398 cevap alınmıştır. Elde edilen cevaplar doğrultusunda öncelikle AMOS programı kullanarak açımlayıcı faktör analizi yapılmıştır. Açımlayıcı faktör analizi neticesinde duygusal dayanıklılık algısının kişisel alan, aile, sosyal yeterlilik ve benlik şeklinde dört faktöre ayrıldığı görülmüştür. Elde edilen bu faktörler ile tanımlayıcı özellikle arasında anlamlı farklılık olup olmadığını incelemek üzere SPSS 21.0 programı kullanılarak veriler analiz edilmiştir. Bulgular – Analiz sonucunda havacılık sektöründe kabin ekibi ve kokpit ekibi olarak çalışan kişilerde duygusal dayanıklılık algısının varlığına ulaşılmıştır. Tartışma – Çalışmanın genel değerlendirmesine bakıldığında havacılık sektöründe duygusal dayanıklılık algısı kokpit ekibi için net olarak görülmektedir. Burada dikkat çeken nokta ise cinsiyet konusunda bir farklılığın olmamasıdır. Diğer bir ifadeyle duygusal dayanıklılık algısı kadınlar ve erkekler için bir farklılık oluşturmamakta ve hatta iki taraf içinde aynı algıyı yaratmaktadır. Kokpit ekibinin özellikle alt boyutlar anlamında daha ön plana çıktığı da açık bir şekilde görülmektedir.

Tamamlayıcı Sağlık Sigortası Üretiminde Sigorta Şirketlerinin Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Performanslarının Ölçümü

Enes Akkurt — 2023-03-28

Amaç – Bu çalışmada tamamlayıcı sağlık sigortası üretimi yapan şirketlerin performanslarının belirlenebilmesi amaçlanmıştır. Yöntem – Bu çalışmada, 2017 – 2021 yılları arasında Türkiye’de faaliyet gösteren ve tamamlayıcı sağlık sigortası üretimi yapan sigorta şirketlerinin personel sayısı, aktif toplamı, özkaynaklar, teknik kâr/zarar, toplam gelir, sigortalı sayısı ve toplam prim değişkenleri kullanılarak sigorta şirketleri “Gri İlişkisel Analiz” yöntemine göre incelenmiştir. Bulgular – Çalışma sonucunda, tamamlayıcı sağlık sigortası üretimi yapan şirketlerin yıllar itibariyle şirket sayısı bakımından arttığı ve performanslarınınsa aynı seviyede seyrettiği görülmektedir. Şirket performansının belirlenmesinde kullanılan değişkenlerin performans üzerinde etkili olduğu, özellikle sigortalı sayısı ve prim üretimini arttıran şirketlerin performanslarını da arttırdığı tespit edilmiştir. Tartışma – Günümüzde her şirket için olduğu gibi sigorta şirketleri içinde performans düzeyinin belirlenmesi önemli bir husus haline gelmiştir. Kâr elde edilmesi, daha fazla sigortalının sigortalanabilmesi, rakip şirketlerle rekabet edilebilmesi durumları için performans düzeyinin belirlenmesi gerekmektedir. Bu araştırmanın sigortalılar aynı zamanda sigorta şirketleri açısından bilgi ve donanım sağlaması beklenirken, bu alanda çalışma yapmak isteyen araştırmacılara da literatür açısından katkı sağlaması beklenmektedir.

Finansal Derinleşmenin Borsa İstanbul Teknoloji Sektöründe Yer Alan Firmaların Katma Değerine Etkisi: 2012-2020

Sonay Akar — 2023-03-28

Amaç – İşletmelerin temel amacı işletmenin piyasa değerini maksimum düzeye çıkarmaktır. Bu çalışmada finansal piyasaların gelişmişliğini ölçen finansal derinleşmenin değer temelli performans ölçüm yaklaşımı olan piyasa katma değer üzerindeki etkisi araştırılmaktadır. Çalışmanın amacı, Türkiye’deki finansal derinleşmenin firmaların piyasa katma değeri üzerindeki etkisini ortaya koymaktır. Yöntem – Çalışma 2012-2020 yıllarını ve Borsa İstanbul (BİST) Teknoloji sektöründe yer alan bilişim firmalarını kapsamaktadır. Çalışmada kullanılan finansal derinleşme ile ilgili veriler Merkez Bankası elektronik veri dağıtım sisteminden, sabit sermaye yatırımları, dış ticaret rakamları ve piyasa katma değerin hesaplanmasında kullanılan veriler firmaların finansal tablolarından elde edilmiştir. Veriler üçer aylık frekansta gözlemlenmiştir. Çalışmada yöntem olarak ARDL sınır testi, eş bütünleşme katsayıları ve hata düzeltme modeli kullanılmıştır. Bulgular – Çalışmanın bulgularına göre, finansal derinleşme ile teknoloji sektörünün katma değeri arasında istatistiki olarak anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Bu çerçevede değişkenler arasında kısa ve uzun dönemli eş bütünleşik bir ilişki ortaya çıkmıştır. Kısa dönemde sabit sermaye yatırımları (SSY) ve dışa açıklık (DA) katma değeri negatif yönde etkilerken, finansal derinleşme (FD) ise pozitif yönde etkilemektedir. Uzun dönemde dışa açıklığın (DA) ve sabit sermaye yatırımlarının (SSY) katma değer üzerinde pozitif yönlü ve anlamlı bir etkisi ortaya çıkmıştır. Hata düzeltme modeli sonucuna göre ise kısa dönemde oluşacak dengesizliklerin uzun vadede bir sonraki dönem düzeleceği tespit edilmiştir. Uygulamaya ilişkin gerçekleştirilen bütün işlemler Eviews11 ile yapılmıştır. Tartışma – Çalışmada kullanılan özel sektöre verilerin kredilerin (ÖSVK) gayri safi yurt içi hasıladaki (GSYH) payının artması piyasa katma değere pozitif etki yapmaktadır. Bu çalışma finansal derinleşmenin faaliyet alanları benzer teknoloji sektörüne ait bilişim firmaları üzerindeki etkisini araştırmakta, bu etkiyi kısa ve uzun vadeli olarak da incelemektedir. Ayrıca ilgili dönemde finansal derinleşmeyi ortaya koymakta ve bu derinleşmenin katma değer oluşturma kapasitesi yüksek sektör firmalarına etkisinin incelenmesi alana önemli bir katkı sağlayacaktır. Elde edilen sonuçlar finansal derinleşmeye dayalı katma değeri doğrulamaktadır.

İş Becerikliliğinin Bilimsel Haritalar Tekniğiyle Bibliyometrik Analizi

Şerif Durmuş — 2023-03-28

Amaç – Araştırmanın amacı iş becerikliliği hakkında literatürde yapılmış olan çalışmaların bibliyometrik açıdan ele alınarak daha sonra yapılacak çalışmalar için araştırmacılara kavramsal bir çerçeve çizmektir. Yöntem – Nicel araştırma yöntemi ile yapılan araştırmada veriler bibliyometrik analiz ile incelenmiş ve görsel haritalama için VOSviewer programı kullanılmıştır. Araştırma verilerine ulaşmak için Web of Science Core Collection veri tabanından yararlanılmıştır. Veri tabanına “job crafting” olarak giriş yapılmış ve 2001-2022 (2022 ağustos) yılları arasında yapılan 741(makale, bildiri, kitap, makale kritiği) çalışma değerlendirmeye alınmıştır. Bu çalışmalar yazar, atıf sayısı, coğrafi dağılım, yayınların yapıldığı kurum ve anahtar kelime yönünden incelenmiştir. Bulgular – Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre iş becerikliliği hakkında literatüre yayın sayısı açısından en çok katkı yapan yazarın Bakker (57 adet), çalışmalarına en çok atıf alan yazarın Bakker (6003 adet), en çok atıf alan çalışmanın (1887 adet) Wrzesniewski ve Dutton (2001) tarafından Academy of Management Review dergisinde yayınlanan çalışma, en çok yayının yapıldığı ülkenin Hollanda (173) olduğu görülmüştür. Ayrıca yapılan yayınlarda en çok tekrarlanan anahtar kelimenin “job crafting” olduğu tespit edilmiştir. Tartışma – Örgütlerde her geçen gün insan faktörünün öneminin artması ve rekabetin getirdiği verimlilik ve etkinliğin artırılma çabası göz önünde bulundurulduğunda çalışan davranışlarının nedenlerinin ve sonuçlarının bilinmesi yöneticiler ve araştırmacılar için daha da önemli hale gelmektedir. Literatür incelendiğinde iş becerikliliği kavramını konu eden çeşitli yerli ve yabancı çalışmalara rastlanmaktadır. Fakat bu konuda yerli çalışmaların kısıtlı olduğu görülmektedir. Dolayısıyla bu konuda yapılacak çalışmaların yerli literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Ekonomik Krizin Temel Gıda Ürünlerinde Fiyat Duyarlılığı - Seviyesi - Adaleti - Bilinci, Marka Sadakati ve Marka Güveni Üzerindeki Etkisi

Vahap Önen — 2023-03-28

Amaç- Ekonomik kriz dönemlerinde tüketicilerin çoğunlukla harcamalarını azalttıkları, zorunlu ihtiyaçlara öncelik verdikleri, ödedikleri para için daha dikkatli oldukları, markalarına olan sadakatin ve güvenin düştüğü çeşitli araştırmalarda belirtilmektedir. Üllkemizin 2018 yılı itibariyle bulunduğu ekonomik ortamın üketiclerin temel gıda ürünleri açısından fiyat duyarlığı, fiyat seviyesi, fiyat adaleti, fiyat bilinci algısını ne şekilde etkilediğinin belirlenmesi bu etkilerin temel gıda ihtiyaçları kapsamında tüketcilerin markalarına yönelik sadakati ve güveni üzerindeki etkisinin ortaya çıkarılması bu araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Tasarım/Yöntem/Yaklaşım- Mecvut amaç kapsamında ileri sürülen ilişkilerin belirlenmesi amacıyla yapısal yol modeli kurulmuş ve ilgili hipotezleri geliştirilmiştir. Araştırma Türkiye’de yaşayan, yaşı 18’den büyük, temel gıda alışverişi yapan kütle üzerinden gerçekleştirilmiş olup çalışmada kolayda örnekleme uygulanmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak çevrimiçi anket yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada 5’li Likert Type kapsamında 7 adet ölçek kullanılmıştır. Araştırma çerçevesinde ileri sürülen hipotezleri test etmek amacıyla analiz kapsamında SmartPLS 3.2 programı kullanılmıştır. Oluşturulan modelin iç tutarlılık güvenirliliği, birleşme geçerliliği, ayrışma geçerlilikleri, faktör yükleri, ilişki değerleri, yol katsayıları, modelin tahmin gücü ve demografik değişkenlerin modele etkisi analiz edilmiştir. Bulgular- Yapılan çalışma sonucunda ekonomik krizin temel gıda ürünlerinde fiyat adaletini, fiyat seviyesini, fiyat bilincini, fiyat duyarlılığını, marka sadakatini ve güvenini anlamlı bir şekilde etkilediği görülerek modelde öne sürülen tüm hipotezler desteklenmiştir. Temel gıda ürünlerinde; ekonomik ortam bozuldukça, tüketiclerin fiyata olan duyarlılığın, fiyat seviyesinin, fiyat adaleti arayışının, fiyat farkındalığının arttığı görülmüştür. Araştırma modelinin fiyat adaleti, fiyat duyarlılığı, fiyat bilinci, fiyat seviyesi, marka güveni ve marka sadakati değişkenlerini tahmin gücü olduğu görülmüş olup ayrıca; demografik değişkenlerin de modeli anlamlı bir şekilde etkilediği tespit edilmiştir. Tartışma- Tüketiceler yönünden, ekonomik kriz ortamı öne sürülen fiyat unsurlarını önemli ölçüde olumsuz etkilemekle birlikte, temel gıda ürünlerinde beklenenin aksine bu çalışmada marka sadakati ve marka güveninin çok fazla olumsuz etkilenmediği görülmüştür. Pazarlamacılar bu sonuca dikkat etmelidirler, çünkü bu sonuçlar müşteri terchlerinin orta ve uzun vadede bu şekilde devam edeceğini göstermeyebilir ve uzun dönemde işletmelerin marka sadakati ve marka güvenini zedeleyebilir. Türk kökenli tüketiclerin temel gıda ürünlerine yönelik marka bağlılığı ve güveninin diğer tip ürünlere göre farklılaşıp farklılaşmadığı ayrıca araştırılmalıdır.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Hızır Acil Ambulans Çalışanlarının Motivasyonunu Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi

Özgür Burmalı — 2023-03-28

Amaç – Acil sağlık hizmetleri kapsamında görev yapan acil ambulans çalışanları hayati önem taşıyan bir hizmet sunmaktadırlar. Bu çalışmanın amacı öncelikle acil ambulans çalışanlarının motivasyonlarını belirleyen faktörlerin ortaya çıkarılarak acil sağlık hizmetinin kalitesinin artırılması ve olası hataların azaltılmasıdır. Ayrıca acil ambulans çalışanlarının motivasyonunu etkileyen faktörlerin demografik özellikler bağlamında farklılık gösterip göstermediği araştırılarak farklı demografik grupların motivasyonlarını artırmada uygulanması gereken alternatif yöntemler belirlenmeye çalışılmaktadır. Yöntem – Çalışma İstanbul Büyükşehir Belediyesi Hızır Acil ambulans çalışanları özelinde yürütülmüştür. Araştırmanın ana kütlesini İstanbul ili içerisinde Silivri’den Kartal’a kadar 35 istasyonda İBB’ye bağlı 112 Hızır Acil ambulanslarında çalışan 14 doktor, 120 paramedik, 144 ATT ve 120 sürücü oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket kullanılmıştır. Anket 56 soru ve üç kısımdan oluşmaktadır. Toplanan verinin değerlendirilmesinde SPSS 25 programından yararlanılmıştır. Bulgular – Ambulans çalışanlarının motivasyonlarının görev türüne, yaşa ve kurum içi kıdeme göre farklılık gösterirken, cinsiyete, eğitim durumuna ve medeni duruma göre farklılık göstermediği görülmüştür. Yine ambulans çalışanlarının motivasyonunu etkileyen faktörlere yönelik algılarının görev türüne, yaşa, eğitim durumu ve kurum içi kıdeme göre farklılık gösterirken, cinsiyete ve medeni duruma göre farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Öte yandan ambulans çalışanlarının motivasyonları üzerinde en etkili faktörün örgütsel ve yönetimsel faktörler olduğu, ekonomik faktörlerin ise en az etkiye sahip olduğu görülmüştür. Tartışma – Araştırma sonuçları literatürdeki benzer çalışmalarla paralellik göstermektedir. Ancak cinsiyet, medeni durum ve eğitim seviyesinin motivasyona etkisi nokasında farklı sonuçlar bulan araştırmalar da mevcuttur. Ayrıca, ekonomik faktörlerin diğer motivasyon fakörlerinden daha belirleyici olduğunu tespit eden çalışmalara da rastlanmıştır.

İntikam Arzusu ve Faydacı Tüketimin Affetme Davranışı Üzerindeki Etkisi

Kadir Deligöz — 2023-03-28

Amaç – Araştırmada, tüketicilerin zihinlerinde veya mantıklarında yer alan intikam arzusunun ürün alma davranışlarına nasıl etki ettiği belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaç doğrultusunda önce literatür taraması gerçekleştirilmiş ve daha sonra çalışmanın verilerinin toplanması, analizi, bulguları ile sonuç ve tartışma kısmına yer verilmiştir. Yöntem – Çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden nedensel karşılaştırma modeli kullanılmıştır. Çalışma çevrimiçi anket kullanılarak basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle 387 kişinin katılımıyla gerçekleşmiştir. Araştırmada, faydacı tüketimi belirleyen ve 9 sorudan oluşan ölçek; Arnold ve Reynolds (2003) ve Babin vd. (1994) tarafından geliştirilmiş ölçeklerden türetilmiştir. İntikam/ affetme düşünce ve davranışları belirleyen 21 sorudan oluşan ölçek Bradfield ve Aquino (1999) tarafından geliştirilmiş ölçeklerden türetilmiştir. Veriler SPSS 29.0 ve AMOS paket programı ile gerçekleştirilmiştir. Demografik değişkenler için tanımlayıcı istatistikler, ölçeklerin geçerliliği için faktör analizi, hipotezlerin testi için ise çoklu doğrusal regresyon analizi gerçekleştirilmiştir. Çalışma boyunca istatistiksel anlamlılık p<0,05 şeklinde kabul edilmiştir. Bulgular – Araştırma sonucunda tüketicilerin intikam arzuları ile faydacı tüketimin birlikte affetme davranışı üzerinde pozitif yönde etkili; faydacı tüketimin, affetme davranışı üzerinde pozitif yönde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca intikam arzusunun tek başına affetme davranışı üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı bulunmuştur. Tartışma – Çalışma, intikam arzusu, faydacı tüketim ve tüketicilerin affetme davranışları alanında literatüre ve diğer araştırmacılara katkı sunmaktadır. Bu açıdan kavramlar ile ilgili daha çok çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Çalışma ayrıca hem işletmelere hem tüketicilere hem de uygulayıcılara katkı sağlamaktadır.

OECD Ülkelerinde İşsizlik ve İntihar Girişimleri İlişkisi: Panel Var Analizi ve Panel Granger Nedensellik Analizi

Tuba Esra Baskak — 2023-03-28

Amaç – Bu çalışmada OECD ülkelerine ait işsizlik ve intihar oranları arasındaki ilişki 2000 ile 2019 yılları kapsamında analiz edilmiştir. İntihar oranları cinsiyet farklılıkları ile ele alınmıştır. İşsizliğin kadın ve erkek intihar oranlarına etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yöntem – İşsizlik ile kadın ve erkek intihar oranları verileri kullanılarak Panel VAR modeli kurulmuş ve ortogonal sapmalar kullanılarak Holtz-Eakin, Newey ve Rosen GMM yöntemi ile tahmin edilmiştir. Değişkenlerin bir diğer değişken üzerindeki etkisini ölçmek için etki tepki fonksiyonları kullanılmıştır. Bir değişkende meydana gelecek olan şokun diğer değişken üzerindeki etkisine bakmak için öngörü hatası varyans ayrıştırması yapılmıştır. Değişkenler arasında nedenselliğin yönünü tespit etmek için Panel Granger Nedensellik Testi uygulanmıştır. Bulgular – İşsizlik ile kadın ve erkek intihar oranlarının birbirlerini etkiledikleri ve her değişkenin kendi gecikmesinden etkilendiği sonucuna varılmıştır. İşsizlik ve erkek intihar oranları arasında tek yönlü, kadın ve erkek intihar oranları arasında ise çift yönlü nedensellik ilişkisi bulunmuştur. Tartışma – İşsizliğin intiharın nedeni olduğu ve işsiz kalan bireyin ortalama 4-5 yıl içinde intihara teşebbüs edecek olması sonuçlarına bakılarak bu süre ve öncesinde işsiz kalan bireylere müdahale etmenin ve işsizliğin intihara sebep olmasını engellemenin gerekliliği ortaya çıkmıştır.

Rekabet Stratejilerinin Kriz Yönetim Becerilerine Etkisi

Nezihe Boz — 2023-03-28

Amaç – Bu çalışmanın amacı işletmelerin uyguladıkları rekabet stratejilerinin (maliyet liderliği, farklılaştırma ve odaklanma) kriz öncesi, kriz anı ve kriz sonrası dönemlerdeki yönetim becerilerine etkisini araştırmaktır. Yöntem – Çalışmada literatür taraması yapıldıktan sonra, alan araştırması için nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın verileri Denizli ilinde farklı sektörlerde faaliyet gösteren işletmelerin ortakları ve üst düzey yöneticileri ile şahıs işletmesi sahiplerinden anket yoluyla temin edilmiştir. Her işletmeden sadece bir kişinin (işletme sahibi/ortağı/üst-orta düzey yöneticisi) katıldığı bu araştırmada 255 anketin verisi analiz edilmiştir. Toplanan verilerle korelasyon ve regresyon analizi yapılmıştır. Araştırma modeline göre rekabet stratejileri bağımsız değişken, kriz yönetim becerileri bağımlı değişken olarak incelenmiştir. Bulgular – Çalışmanın hipotezlerinin sınanmasına yönelik gerçekleştirilen analizler sonucunda bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki etkileşim incelenmiştir. Araştırmada rekabet stratejilerinden maliyet liderliği ve farklılaştırma stratejileri ile kriz yönetim becerileri arasında pozitif yönde ve orta düzeyde anlamlı ilişki ve etkileşim olduğu fakat odaklanma stratejisi ile kriz yönetim becerileri arasındaki ilişkinin anlamlı olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Tartışma – Çalışmada işletmelerin kriz yönetiminde en çok uyguladıkları rekabet stratejilerinin sırasıyla farklılaştırma stratejisi ve maliyet liderliği stratejisi olduğu gözlemlenmiştir. Kriz yönetim sürecinin her üç dönemindeki (kriz öncesi, kriz ve kriz sonrası) yönetim becerilerine farklılaştırma stratejisinin etki gücü maliyet liderliği stratejisinin etki gücünden daha fazladır. Farklılaştırma stratejisinin etki gücünün en fazla olduğu dönem kriz sonrası yönetim becerileri olurken, maliyet liderliği stratejisinin etki gücünün en fazla olduğu dönem kriz dönemi yönetim becerileridir. Çalışmanın hipotezlerine yönelik gerçekleştirilen analizler sonucunda elde edilen bulgular ilgili literatürü destekler niteliktedir. Ayrıca daha önce bu değişkenleri birlikte incelemiş çalışmanın oldukça sınırlı olması nedeniyle çalışmanın alan yazınına katkı sağladığı düşünülmektedir.

Yiyecek İçecek İşletmelerinde Çalışanların Stres Ve İşkoliklik Düzeylerinin İş Performanslarına Etkisi

Duran Cankül — 2023-03-28

Amaç – Bu araştırmada yiyecek içecek işletmesi çalışanlarının işkoliklik ve stres düzeyleri ile iş performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Yöntem – Araştırmada nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırma amacı doğrultusunda Eskişehir ilinde faaliyet gösteren yiyecek içecek işletmesi çalışanları üzerinde bir araştırma yapılmıştır. Uygulama aşamasında veri toplama yöntemi olarak anket tekniği kullanılmıştır. Kolayda örnekleme yöntemi ile 410 yiyecek içecek işletmesi çalışanına ulaşılmıştır. Hipotezler açıklayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi uygulandıktan sonra yapısal eşitlik modellemesi (YEM) aracılığıyla test edilmiştir. Bulgular – Araştırma sonucunda elde edilen bulgular doğrultusunda işkolikliğin alt boyutu olan aşırı çalışmanın iş stresini istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde etkilediği görülürken iş performansını istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde etkilemediği sonucu elde edilmiştir. Bununla beraber işkolikliğin alt boyutu olan kompulsif (takıntılı) çalışma hem iş stresini hem de iş performansını anlamlı bir şekilde etkilemektedir. Tartışma – Stres azaltıcı önlemlerin ve uygulamaların hayata geçirilmesinin işletmeler açısından performans arttırıcı bir etkiye sahip olabileceği düşünülmektedir. İşletmeler çalışanlarını çalışmaya motive etmek amaçlı ödül sistemi çerçevesinde ayın elemanı seçme, alışveriş çekleri, fazla izin, hediye tatil ve terapi seansları gibi ödüller ile çalışmaya teşvik etmesinin hem stresi azaltabileceği hem de çalışanın performansının arttırılmasında fayda sağlayabileceği düşünülmektedir.

Dijital Dönüşümün, Örgütsel İnovasyona Etkilerinin Analizi: İstanbul Beylikdüzü Organize Sanayi Bölgesi Örneği

Zekeriya Şahin — 2023-03-28

Amaç – Araştırmanın amacı; dijital dönüşümün, örgütsel inovasyona etkilerinin analiz edilmesidir. Literatür taraması kısmında, dijital dönüşümün ve örgütsel inovasyonun; tanımı, önemi, boyutları konularına yer verilecek olup, araştırma bölümünde ise dijital dönüşümün vergisel inovasyona etkilerinin analizi yapılacak ve dijital dönüşümün; çalışanların kişisel gelişimine katkıları, kariyer gelişimlerine katkıları ve iş verimliliklerini katkıları araştırılacaktır. Yöntem – Bu araştırmada kuramsal bölümün yazımında “tümden Gelim Yöntemi” ve uygulama bölümünde ise nicel araştırmalar için “İlişkisel Tarama Yöntem”inden yararlanılmış, çalışmanın verileri anketler yapılarak elde edilmiştir. Söz konusu anketin; ilk bölümde “Demografik Sorular”, ikinci bölümde “Dijital Dönüşüm Ölçeği” ve 3. kısımda ise “Örgütsel İnovasyon Ölçeği”ne yer verilmiştir. Araştırmada, İstanbul Beylikdüzü Organize Sanayi Bölgesi Birlik Sanayi Sitesi'nde faaliyet gösteren işletmelerde çalışan toplam 560 kişiye anket uygulaması yapılmış ve elde edilen verilerle; “Güvenilirlik analizi”, “ Frekans Analizi”, “Korelasyon”, “Regresyon” ve “Farklılık Analizi” yapılmıştır. Bulgular – Bu çalışmada yapılan regresyon analizi sonucunda; dijital dönüşüm boyutlarından; “Kişisel Gelişime Katkı”, “Kariyer Gelişimine Katkı” ve “İş Verimliliğe Katkı”nın; örgütsel inovasyon üzerinde olumlu yönde destekleyici etkisi tespit edilmiştir. Tartışma – Dijital dönüşümleri izleyen, değişen teknolojilere uyum sağlayabilen inovatif işletmeler; çalışan performansını geliştirebilmekte müşteri memnuniyetini artırabilmekte, verimliliği artırabilmekte, ürün-hizmet kalitesini yükseltebilmekte, rekabette başarılı olmakta ve faaliyetlerini verimli bir şekilde sürdürebilmektedir. Dolayısıyla; dijital dönüşümün, örgütsel inovasyona etkilerini artırmaya ve üniversite-sanayi işbirliğini geliştirmeye yönelik olarak hazırlanan uygulamalı araştırmaların alana önemli faydalar sağlayabileceği düşüncesiyle bu çalışmanın yapılması düşünülmüştür.

Tahıl Emtia Fiyat Oynaklığının Markov Değişim Asimetrik Garch Modelleriyle İncelenmesi

Hüseyin Özer — 2023-03-28

Amaç – Finansal piyasa oynaklığı hem ekonomik performans hem de finansal istikrar göstergesi olarak önemli rol oynamaktadır. Alternatif GARCH tipi zaman serisi modelleri, bu amacın gerçekleştirilmesinde en çok tercih edilen yaklaşımlardan olmuşlardır. Finansal zaman serilerinde meydana gelen yapısal değişiklikleri modellemede de MS-GARCH yaklaşımı kullanımı ortaya çıkmıştır. Bu çalışma vadeli tahıl emtia piyasalarında işlem gören dört ana tahıl emtia (buğday, yulaf, mısır ve soya fasulyesi) getirilerinin oynaklığı asimetrik MS-GARCH yapılarıyla modelleyerek ampirik literatüre katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Yöntem – Araştırmanın amacı doğrultusunda, asimetrik MS-GARCH modelleri kullanılarak dört tahıl emtiası için oynaklık analizleri gerçekleştirilmiştir. Araştırmada kullanılan veri setleri investing.com veri tabanından günlük olarak elde edilmiş olup, 2014-2022 dönemini kapsamaktadır. Araştırmanın analizlerinde RStudio 2022.07.2 programı kullanılmıştır. Bulgular – Çalışmada gerçekleştirilen asimetrik MS-GARCH modellerinden elde edilen sonuçlara göre, buğday, yulaf, mısır ve soya fasulyesi emtialarıda ısrarcı rejim yapılarının varlığı belirlenmiştir. Emtia getirilerinin düşük oynaklık dönemindeyken tekrar düşük oynaklık döneminde veya yüksek oynaklık dönemindeyken tekrar yüksek oynaklık döneminde kaldığı sonucuna ulaşılmıştır. Ele alınan bütün emtiaların düşük oynaklık rejimindeyken meydana gelen negatif şokların, pozitif şoklara göre oynaklık üzerinde daha fazla etki ortaya çıkardığı tespit edilmiştir. Tahıl emtia getirilerinde kaldıraç etkisinin söz konusu olduğu belirlenmiştir. Buğday getirilerinin %25, mısır getirilerinin %21, soya fasulyesi getirilerinin %1,2 ve yulaf getirilerinin %12 yüksek oynaklık döneminde kaldığı görülmüştür. Tartışma – Fiyat oynaklıklarının farklı rejim yapılarına göre analiz edilmesini sağlayan MS-GARCH tipi modellerin kullanılması yüksek belirsizlik ortamında daha kesin öngörüler yapılmasını sağlayarak, meydana gelebilecek risklerin azaltılmasına sebep olacaktır.

Tüketici Dindarlığı ve Hazcı Tüketim Arasındaki İlişkide Cinsiyetin Düzenleyici Rolü: Y Kuşağı Üzerine Bir Araştırma

Mustafa Ünsalan — 2023-03-28

Amaç – Alt kültür kategorilerinden bir tanesi olan din, tüketici davranışlarını etkileyen bir faktör olarak pazarlama uygulayıcıları ve araştırmacıları tarafından ele alınan bir konudur. Ayrıca, hazcı tüketim satın alma davranışının nedenlerini açıklayan olgulardan biri olarak tanımlanabilmektedir. Dinin tüketici davranışları üzerinde etkisini inceleyen önemli sayıda çalışma olmasına rağmen spesifik olarak tüketici dindarlığı ve hazcı tüketim arasındaki ilişkiyi analiz eden bir çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmanın amacı Y kuşağında tüketici dindarlığının hazcı tüketimi nasıl etkilediği ve cinsiyetin bu ilişkideki düzenleyici rolünün incelenmesidir. Yöntem – Çalışmanın evreninin Nevşehir ilinde yaşayan 1980-1999 arası doğumlu olan bireyler oluşturmaktadır. Nicel araştırma yöntemi ve açıklayıcı araştırma tekniği kullanılmıştır. Kolayda örneklem yöntemi tercih edilerek anket ile veriler toplanmıştır. Cinsiyetin tüketici dindarlık düzeyi ve hazcı tüketim eğilimleri arasındaki ilişkideki düzenleyicilik rolünü test eden model kurulmuştur. Tüketici dindarlığı için Mokhlis (2009) tarafından geliştirilen 10 maddelik ölçek ve hazcı tüketim için ise Arnold ve Reynolds (2003) tarafından geliştirilen 18 maddeden oluşan ölçek kullanılmıştır. Regresyon analizi, bağımsız örneklem t testi, PROCESS Macro testi aracılığıyla hipotezler test edilmiştir. Bulgular – Araştırmada, tüketici dindarlığının hazcı tüketim üzerine pozitif yönlü ve anlamlı etkisi olduğu, cinsiyetin düzenleyicilik rolü olmadığı bulguları elde edilmiştir. Tartışma – Hipotez testleri için yapılan analiz sonuçlarına göre dindarlık düzeyi yüksek olan tüketicilerin ürün/marka tercihlerinden hazcı tüketim eğilimi gösterdikleri ve bu eğilimin cinsiyete göre farklılık göstermediğine rastlanmıştır. Literatürde daha önce yapılan çalışmalarda dindarlık düzeyi yüksek olan tüketicilerin daha az hazcı tüketim eğilimi gösterdiğini ortaya konulurken bu çalışma onlardan farklı bir sonuç elde etmiştir. Örneklemin farklı olması ve dindar tüketicilerin kendi inançlarına uygun ürünleri tüketmekten keyif alıyor olmaları çalışmalar arasındaki farklılığı ortaya koymaktadır. Bu noktada gelecek çalışmalarda farklı örneklemlerle ilişkilerin test edilmesi önerilmektedir.

Tüketici Tercih ve Davranışlarında İyi Tarım Uygulamalarına Yönelik Bir Araştırma: Karaman İli Örneği

Özkan Oflaz — 2023-03-28

Amaç – Organik Tarım ürünlerinin birim maliyetinin yüksek olması, konvansiyonel ürünlerin ise, kimyasal kalıntılar barındırması nedeniyle insan sağlığına, çevreye (toprak, su vb.) ve doğadaki diğer yaşam paydaşlarına (hayvanlar, bitkiler vb.) zararlı olması tüketicileri iyi tarım uygulamaları ürünlerine yöneltmiştir. İyi Tarım Uygulamalarına (İTU) yönelik tüketici tutumlarını “İnsan Sağlığı”, “Çevreye Faydası” ve “Satın Alma” boyutu bakımından incelemek ve istatistiksel sınamalar yaparak bulguları ortaya koymaktır. Yöntem – Araştırmanın popülasyonu, Karaman ilinde gıda ürünleri alışverişleri yapan hane halkları arasından, kolayda örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Nicel araştırma modeli benimsenerek yürütülen bu çalışmada veri toplama aracı olarak anket kullanılmıştır. Ankette demografik sorular, tüketici tutum ölçeği ve marka kişiliği ölçeğinden yararlanılmıştır. Elde edilen veriler, SPSS-25 istatistik programı kullanılarak analiz edilmiştir. Ayrıca bu veriler ile tek yönlü varyans (Anova) testi, T-testi, Korelasyon analizi yapılmıştır. Bulgular – Araştırma sonucunda ortaya çıkan bulgulara göre; İTÜ’nin insan sağlığına ve çevreye faydalıdır algısı gibi boyutların tüketicilerin tutum ve davranışlarına etki ettiği anlaşılmıştır. Ayrıca bu boyutlar arasında tüketicilerin demografik özelliklerine dair istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar elde edilmiştir. Tartışma – Tüketicilerin sağlık ve çevre bilincine bağlı olarak tarımsal gıda ürünlerini satın alma noktasında tutum ve davranışlarının değiştiği görülmektedir. Bireylerin satın aldıkları gıdaların insan sağlığına olumsuz etkileri ve çevreye verdikleri zararı hakkında bilgisi arttıkça insan sağlığına ve çevreye daha duyarlı hale geldikleri görülmüştür.

Six Blind Men and an Elephant: Workaholism vs. Work-Engagement from the Big-Two Personality Perspective rather than the Big Five

İzlem Gözükara Yıldız — 2023-03-28

Purpose – This study attempts to compare and contrast workaholism and work engagement in terms of their dispositional antecedents. Although both concepts are perceived as heavy work investment, workaholism is associated with negative consequences such as burnout, counterproductive behavior, work-family conflict, psychosomatic symptoms, and declining work performance. Work engagement, on the other hand, is associated with positive aspects that include superior performance, organizational commitment, organizational citizenship behavior, physical and mental health. To distinguish a workaholic from a work engaged employee, this study offers a bird’s eye view using the Big Two, the higher order traits of the Big Five. Design/Methodology/Approach – The study is conducted on a sample of 250 full-time teachers (male: 154, female: 96; mean age:33.38 years) who were working at a higher education institution or a K-12 school in Istanbul, Turkey. The response rate was 90.9%. The convenience sampling method was used in data collection procedures. The data obtained by the survey method were analyzed using the structural equation modeling and common method variance techniques. Finding – According to the results, stability was positively and significantly correlated with work engagement but negatively and significantly correlated with workaholism. Plasticity, on the other hand, was correlated strongly and positively with workaholism yet had no statistically significant correlation with work engagement. The negative and weak correlation between Stability and workaholism became a stronger path in the structural regression model, indicating the presence of a suppressor effect. Discussion – The results of this research reveal that if an organization prefers work engaged employees rather than workaholics, then during the selection process, the hiring decision makers should look for the trait Stability as well.

Geliştirilmiş Entropi Tabanlı TOPSIS Yöntemiyle İmalat Sektöründe Sürdürülebilirlik Performansı Ölçümü ve Bir Gösterge Seti Önerisi

Selda Korga — 2023-03-28

Amaç – Bu çalışmanın amacı, karar vericilerin sürdürülebilirlik performansı değerlendirmelerine ekonomik, çevresel ve sosyal boyutları dahil etmelerine yardımcı olacak ölçülebilir unsurlardan oluşan bir gösterge seti önermek ve çok kriterli karar verme yöntemlerinin bütünleşik olarak kullanıldığı bir teşhis koyma ve aksiyon alma yaklaşımı sunmaktır. Tasarım/Yöntem/Yaklaşım – Borsa İstanbul (BIST) Sürdürülebilirlik Endeksi’nde yer alan 12 imalat sektörü işletmesinin 2015-2020 dönemi sürdürülebilirlik performansları Geliştirilmiş Entropi ve TOPSIS yöntemleri ile değerlendirilmektedir. Bulgular – Entropi bulguları doğrultusunda, sürdürülebilirlik performansında toplu iş sözleşmesi kapsamında çalışan oranı göstergesinin en yüksek, enerji tüketimi göstergesinin ise en düşük ağırlığa sahip olduğu tespit edilmiştir. Sürdürülebilirliğin ana boyutları açısından en yüksek ağırlığın sosyal boyuta ait olduğu ancak ilgili boyutun ağırlığının 2020 yılında düştüğü saptanmıştır. TOPSIS bulgularına göre ise işletmelerin orta düzeyde bir sürdürülebilirlik performansı sergiledikleri, bununla birlikte 2020 yılı skorlarında düşüş olduğu belirlenmiştir. Duyarlılık analiziyle de TOPSIS bulgularının sağlamlığı doğrulanmıştır. Ayrıca, sürdürülebilirlik performansının iyileştirilmesi için öncelikli alanların/göstergelerin belirlenmesi konusunda karar vericilere yardımcı olabilecek görsel bir harita tasarlanmıştır. Tartışma – Göstergeler düzeyinde toplu iş sözleşmesi kapsamında çalışan oranı değerleri; boyutlar düzeyinde ise sosyal boyut göstergeleri açısından işletmeler arasında daha fazla farklılık olduğu ortaya konulmuştur. 2020 yılında sosyal boyutun toplam ağırlığındaki düşüşün, Covid-19 pandemisinin etkisi sonucunda işletmeler arasındaki sosyal gösterge farklılıklarının azalmasıyla ilişkili olduğu düşünülmektedir. Aynı yıl içinde sürdürülebilirlik skorlarındaki düşüşün ise pandemi döneminde işletmelerin üretim ve/veya tedarik süreçlerinde yaşadıkları sorunlardan ve çalışan eğitimlerindeki aksamalardan kaynaklanabileceği değerlendirilmektedir. Son olarak, sürdürülebilirlik performanslarını arttırmak isteyen imalat sektörü işletmelerine toplu iş sözleşmesi kapsamında çalışan sayılarını arttırmaları önerilmektedir.

Sendikal Sinizm Algısının Demografik Değişkenlerle İlişkisi: Kamu Görevlileri Üzerine Bir İnceleme

Hilmi Etci — 2023-03-28

Amaç – Bu çalışmada sendika üyesi kamu görevlilerinin sinik tutum algılarının belirlenmesi ve farklı değişkenlere göre tespit edilmesi amaçlanmıştır. Yöntem – Çalışmanın amacı doğrultusunda tarama modeli kullanılmıştır. Veri toplama aracında katılımcılara ait kişisel bilgiler, sendika üyelik bilgileri ile örgütsel sinizmi ölçmeye yönelik ifadeler yer almaktadır. Araştırmanın evreni, Muğla’da kamu görevlisi sendikalarına üye olan kamu görevlileridir. Araştırma evreni doğrultusunda yüksek bir örnek kütleyi oluşturabilmek için örneklem seçme metotlarından olasılığa dayalı olmayan örneklem yöntemine bağlı olarak amaçlı örneklem seçimi kullanılmıştır. 448 anketten elde edilen verilere yönelik analizler yapılmıştır. Bulgular - Sendikal sinizm ölçeğinin bilişsel, duyuşsal ve davranışsal olmak üzere üç boyutlu faktör yapısının kabul edilebilir olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sendikal sinizm ölçeği ve boyutları arasında pozitif yönlü bir ilişkinin olduğu görülmüştür. Ayrıca cinsiyet değişkenine göre sendikal sinizmde farklılık gözlemlenmiş; ancak medeni durum, doğum yılı aralığı, eğitim düzeyi, ailede sendika üyesi çalışan olması ile sendikalılık süresine göre gruplar arasında farklılık tespit edilmemiştir. Tartışma – Bu çalışmanın sonuçlarının diğer araştırmalarla karşılaştırması yapılmış, gelecekteki araştırmalarda nelerin üzerinde durulması gerekliliği vurgulanmıştır.

Identifying the Innovative Tension: A Meta-Analysis on Innovative Firm Behavior, Organizational Ambidexterity and Innovative Performance

Mehmet Emirhan Kula — 2023-03-28

Purpose – In terms of business activities determining which financial and human resources will use existing knowledge (exploitation) and which will make efforts to discover new knowledge (exploration) creates an innovative tension. Since the choice of innovative action leads to different expectations and different outputs, the cause and consequences of tension will also differ for each firm. Ultimately, the purpose of the study is to reveal the relation amongst innovative firm behavior, organizational ambidexterity, and innovative firm performance in the axis of innovative tension. Design/methodology/approach – In this study, meta-analysis was used to determine the effect size of innovative firm behavior on organizational ambidexterity and the effect size of organizational ambidexterity on innovative performance. To test the hypotheses determined in the research, the studies published since 2000 were reviewed and the appropriate ones were selected within the framework of certain criteria. The determined database is divided into two separate data sets (Dataset 1 consists of 19 studies, 30 effect values, 11246 samples - dataset 2 consists of 22 studies, 49 effect values, 98630 samples). The first data set was used to investigate the relation between innovative firm behavior and organizational ambidexterity and the second data set was used to test the relation amongst organizational ambidexterity and innovative firm performance. Findings – According to the effect size level obtained from the meta-analysis, it was found that innovative firm behavior has a positive and significant effect on organizational ambidexterity and organizational ambidexterity has a positive and significant effect on innovative performance. Discussion – Considering the requirements of the technology era we live in, it is necessary to take into account that innovative attitude and behavior, organizational ambidexterity, and innovative performance network have the power to determine not only the production of new products and services but also the rules of the competition game on the global basis. While the wrong choice to be made at this point will directly affect the life span of the firm, the right one will contribute to the effectiveness of a new actor at the level of macro competition.

The Effect of Trust at Work, Knowledge Sharing Behavior, and Innovative Behavior on The Operational Performance: Empirical Analysis on Courier and Delivery Services Firms

Karahan Kara — 2023-03-28

Purpose- Courier & Delivery Services (CDS) firms are third-party logistics companies that provide material flow between the manufacturer and the consumer. The operational performance of CDS firms determines the success of logistics performance. Trust at work (TW), Knowledge Sharing Behavior (KSB), and Innovative Behavior (IB) are among the variables that affect operational performance (OP). This research purposes to determine the effect of TW, KSB, and IB on operational performance and to decide the finest model structure with hierarchical regression analysis. Design/methodology/approach- This study aims to the effects of trust at work, knowledge-sharing behavior, and innovative behavior on operational performance. With this context, a survey that consists of items about trust at work knowledge sharing behavior, innovative behavior, and organizational performance is used for creating a dataset. In this process, 433 employees of CDS were interviewed face-to-face, via e-mail, and by telephone. 3 model proposals are presented and these models are tested by hierarchical regression analysis. Findings- Proposed Model-3 is the best model structure for explanation TW, KSB, and IB’s effects of on OP. Discussion –To improve the operational performance of CDS companies, trust, knowledge-sharing behavior, and innovative behavior should be considered holistically.

Kurum Girişimciliğinin İşletmelerin Finansal Sonuçlarına Etkisi: BİST İmalat Firmaları Üzerinde Bir Araştırma

Halil Erman — 2023-03-28

Amaç – Kurum girişimcisi firmalar ile kurum girişimcisi olmayanların finansal performanslarının nasıl farklılaştığını incelemek üzere araştırma konusu seçilmiş ve BİST’te listelenen 192 imalat firmasından kurum girişimcisi olanlarla olmayanların finansal performans farkları, 2011-2020 yıllarını kapsayan boylamsal bir çerçevede ortaya çıkarılmıştır. Yöntem – Araştırmanın amacına uygun olarak hazırlanan model çerçevesinde araştırma kapsamına giren firmaların on yıllık faaliyet raporları içerik analizi ile incelenmiştir. Bu inceleme sonucunda kurum girişimcisi olarak belirlenen firmaların finansal sonuçları, kurum girişimcisi olmayanların finansal sonuçları ile boylamsal iki yönlü varyans analizi ile karşılaştırılmıştır. Ayrıca kurum girişimcisi firmaların bu faaliyetlerinin finansal sonuçlara olan etkisi regresyon analizi ile incelenmiştir. Bulgular – Araştırma sonuçlarına göre kurum girişimcisi firmaların finansal performansları, kurum girişimcisi olmayanlar ile olumlu yönde ve anlamlı olarak farklılık göstermektedir. Ayrıca kurum girişimciliği faaliyetlerinin finansal sonuçlar üzerinde olumlu yönde ve anlamlı etkisi bulunmaktadır. Tartışma – Örgütler kâr amacı güderek faaliyetlerine her gün devam ederken kendilerini çevreleyen ortamlarda ve pek çok belirsizlik içinde rekabet avantajı yakalamaya çalışmaktadırlar. Bu çabaların belirli bir performans hedefine yönelik olarak gerçekleşmesini sağlayacak olgulardan biri de kurum girişimciliğidir. Kurum girişimciliği kavramı en az 40 yıldır, örgütler tarafından fırsatların belirlenerek değerlendirilmesi sonucu sürdürülebilir bir rekabet avantajının oluşturulması, yeni fikirler, iş modelleri, büyüme beklentilerinin yaratılması ve firmanın verimliliğinin geliştirilmesi ile büyümesinin sağlanması için çok önemli bir araç olarak literatürde geniş bir şekilde incelenmektedir. Tıpkı bireysel girişimciliğin ekonominin lokomotifi olarak kabul edilmesi gibi kurum girişimciliği de örgütlere pek çok yönden fayda sağlayacağı düşüncesi ile teorik ve deneysel araştırmaların neticesinde tavsiye edilmektedir. Ancak bu araştırmaların pek azı kurum girişimciliğinin finansal sonuçlara olan etkisini öznel bir şekilde değerlendirmiştir.

Tekstil Sektöründe Sürdürülebilir Tedarik Zinciri Yönetimi Kriterlerinin ve Tedarikçi Seçim Probleminin Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemiyle Analizi

Aysel Çetindere Filiz — 2023-03-28

Amaç - Bu çalışmanın amacı bir tekstil işletmesinde sürdürülebilirlik kriterlerini esas alarak tedarikçi seçimi yapılacak işletmelerde öncelikli seçim kriterlerinin belirlenmesi ve bu kriterlere göre en uygun tedarikçinin seçilmesidir. Yöntem - Literatüre ve uzman görüşlerine dayalı olarak belirlenen sürdürülebilirlik kriterleri Analitik Hiyerarşi Süreci yöntemine göre ikili karşılaştırmalar yapılarak ağırlıklandırılmıştır. Tekstil sektöründe faaliyet gösteren bir hazır giyim işletmesinin tedarikçilerinin sürdürülebilirlik performansları belirlenen bu kriterlere göre değerlendirilmiştir. Bulgular - Çalışma kapsamında değerlendirilen hazır giyim işletmesinde sürdürülebilir tedarikçi seçim kriterlerinden ekonomik kriterler (0,792) birinci sırada yer almış ve bunu sırasıyla sosyal kriterler (0,131) ve çevresel kriterler (0,076) takip etmiştir. Bu sonuç bir işletmenin karlılığının sosyal ve çevresel unsurlara göre daha önemli olduğunu göstermektedir. Her üç kriter kapsamında tedarikçi 1 sürdürülebilirlik kapsamında en uygun tedarikçi olarak seçilmiştir. Tartışma – Tekstil sektöründe faaliyet gösteren hazır giyim işletmelerinin tedarik zinciri yöneticileri, sürdürülebilirlik esaslı tedarikçi seçiminde dikkate aldıkları kriterleri ve bu kriterler kapsamında tercih ettikleri tedarikçileri belirlerken bu araştırma modelini kullanabilir. Bu konuda yapılacak gelecekteki araştırmalar gelişmişlik düzeyi farklı olan ülkelerde ve farklı sektörlerde faaliyet gösteren işletmelerde sürdürülebilirlik konusuna ilişkin farklı kriterlerin de dahil edilmesiyle daha kapsamlı hale getirilebilir.

Covid 19 Pandemisi Sürecinde İşletmelerin Sürdürülebilirlik Performansı: Bist Sürdürülebilirlik Endeksindeki Çimento Üretim İşletmelerinin Sürdürülebilir Katma Değer Analizi

Murat Türk — 2023-03-28

Amaç – Bu çalışma BİST Sürdürülebilirlik Endeksinde işlem gören çimento üretim işletmelerinin sürdürülebilirlik performanslarına Covid 19 pandemisi sürecinin etkisini sürdürülebilir katma değer yöntemiyle ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Yöntem – Figge ve Hahn (2004), tarafından kurumların sürdürülebilirliğe katkısını ölçülebilmesi için geliştirilen sürdürülebilir katma değer yöntemi kullanılarak BİST Sürdürülebilirlik Endeksinde işlem gören çimento üretim işletmelerinden ÇİMSA ve AKÇANSA’ nın sürdürülebilir kalkınma yolunda yarattığı ilave katma değer ölçülmüştür. Bulgular – 2019 yılında işletme (AKÇANSA)’ nin emsal (ÇİMSA)’ e göre, 2020 ve 2021 yıllarında ise emsal (ÇİMSA)’ in işletme (AKÇANSA)’ ye göre kaynaklarını daha etkin kullandığı sonucuna ulaşılmıştır. Covid 19 Pandemi döneminde (2020-2021 yılları) ise işletme (AKÇANSA) tarafından yaratılan sürdürülebilir değerin emsal (ÇİMSA)’ e göre düşük olduğu tespit edilmiştir. Tartışma – BİST sürdürülebilirlik endeksinde işlem gören iki çimento üretim işletmesinin (AKÇANSA ve ÇİMSA) Covid 19 pandemisi sürecinden ekonomik olarak etkilenmedikleri, fakat 2019-2020 ve 2021 yılları baz alındığında sürdürülebilir kalkınmaya sağladıkları ilave katkı açısından istikrarsız bir performans sergiledikleri söylenebilir.

Aşırı İş Yükünün Tükenmişliğe Etkisinde Özyeterlik ve Dayanıklılığın Aracılık Rolü

Muhammet Hamdi Mücevher — 2023-03-28

Amaç – Bu çalışmanın amacı, özel sektör çalışanlarının yaşadıkları aşırı iş yükü algılarının tükenmişliklerine olan etkisini ve bu etkide sahip oldukları özyeterlik ve dayanıklılık durumlarının aracılık rolünü, bir model çerçevesinde test etmek ve incelemektir. Yöntem – Çalışmanın örneklemini Isparta İlinde özel sektör firmalarında çalışan 560 katılımcı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplamak için anket yönteminden yararlanılmış ve katılımcılara tesadüfî olmayan kartopu yöntemi ile anketler ulaştırılmıştır. Verilerin yapısal eşitlik modellemesine uygun hale getirilmesi için doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Araştırmada kullanılan değişkenler arasındaki ilişkileri test etmek için Pearson korelâsyon analizi, araştırma modelini test etmek için ise AMOS programından elde edilen yapısal eşitlik modeli analizi yapılmıştır. Bulgular – Yapılan korelâsyon analizi sonuçlarına göre katılımcıların aşırı iş yükü, tükenmişlik ve dayanıklılıkları arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Özyeterliğin yalnızca dayanıklılık ile arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. YEM analizi sonuçlarına göre katılımcıların aşırı iş yükü algılarının, tükenmişliklerine pozitif yönlü anlamlı bir etkisi varken; dayanıklılıklarına, negatif yönlü bir etkisi olduğu görülmüştür. Katılımcıların aşırı iş yükü algılarının tükenmişliğe olan etkisinde, sahip oldukları dayanıklılığın aracılık rolü bulunmuştur. Ayrıca kadın çalışanların tükenmişlik düzeylerinin erkek çalışanlardan fazla olduğu, erkek çalışanların da sahip oldukları dayanıklılık ve özyeterlik düzeylerinin kadın çalışanlardan daha fazla olduğu araştırmanın bir diğer sonucudur. Tartışma – Araştırmanın bulguları doğrultusunda, aşırı iş yükünün örgütsel ve bireysel birçok olumsuz etkisinin yanında tükenmişlik üzerindeki etkisinin azaltılması için psikolojik sermaye bileşenlerinden dayanıklılık ve özyeterlik becerileri, iyileştirici bir etkiye sahip olabileceği söylenebilir. Çalışmanın bulguları, önceki araştırmalardan elde edilen sonuçlar ve literatür ışığında tartışılmıştır.

Covid-19 Risk Algısı ve İş Stresi Arasındaki İlişkide İş Güvencesizliği ve İş-Yaşam Kalitesinin Seri Çoklu Aracılık Etkisi

Ayşe Aslan — 2023-03-28

Amaç – Covid-19 risk algısı ve iş stresi arasındaki ilişkide iş güvencesizliği ile iş-yaşam kalitesinin seri çoklu aracı rollerini incelemektir. Yöntem – Çalışmada nicel araştırma desenlerinden nedensel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma evrenini, Türkiye’deki sağlık personelleri oluşturmaktadır. Kolayda ve kartopu örnekleme metodu ve yüz-yüze anketle 947 sağlık çalışanına ulaşılmış ancak 906 veri, analizlerde kullanılmıştır. Veri analizleri, SPPS 26.00 programı, AMOS 24.00 programı ve Hayes’in (2013) geliştirdiği SPSS Process Macro uzantısındaki seri çoklu aracılık modeli (Model 6) ile test edilmiştir. Bulgular – Covid-19 risk algısının, iş güvencesizliğini pozitif, iş-yaşam kalitesini negatif etkilediği; iş güvencesizliği algısının, iş-yaşam kalitesini negatif; iş stresini pozitif etkilediği, iş-yaşam kalitesinin ise iş stresini negatif etkilediği ve Covid-19 risk algısının, iş stresini hem doğrudan hem dolaylı yoldan pozitif bir şekilde etkilediği saptanmıştır. Covid-19 risk algısının iş stresini birincisi iş güvencesizliği aracılığıyla, ikincisi iş-yaşam kalitesi aracılığıyla üçüncüsü ise iş güvencesizliği ve iş-yaşam kalitesinin çoklu seri aracılığıyla 3 dolaylı yoldan pozitif yönde etkilediğini bulgulanmıştır. Sonuçta, Covid-19 risk algısı ve iş stresi arasındaki ilişkide iş güvencesizliği ve iş-yaşam kalitesinin seri, kısmi ve tamamlayıcı aracı etkileri saptanmıştır. Tartışma – Sonuçlar, literatürdeki çalışmaları desteklemektedir. Sonuçlar doğrultusunda çalışanların iş stresini azaltmak için yöneticilere Covid-19 risk algısını etkileyen koşulların, değişkenlerin, bireysel özelliklerin değerlendirilmesi, çalışanlarına gelecekte işlerinin devam edeceğine ilişkin güvence sağlamaları, iş-yaşam kalitesini arttırmaya yönelik girişimlerde bulunmaları önerilebilir.

Digital Literacy (Competency) And Readiness for Organizational Change: The Mediator Role of Resistance to Change

Candide Çulhaoğlu Uludağ — 2023-03-28

Purpose – The study aims to investigate how employees' Digital Literacy (DL) levels impact on Readiness for Organizational Change (RFOC). In addition, the study seeks to determine the mediating role of employee Resistance to Change (RTC). An analysis of the outcome of organizational change and digitization trends on employees' RFOC and RTC was conducted in this study. Employee attitudes toward digital technologies in the workplace, their RFOC, and their RTC are significant factors as a result of digitization trends in organizations. Design/methodology/approach – Although DL is discussed in detail in the literature, employee attitudes toward DL and digital technology, and their willingness to embrace organizational change, have not been explored much in light of RTC. First, the correlation between the research paradigm and the constructs that comprise the paradigm was tested in order to achieve the specified goal. Randomly, 317 white-collar employees of a Turkish retail company in the retail sector were selected for the accessible sample. The collected data was tested using IBM SPSS AMOS version 24 and the Structural Equation Model (SEM). All hypotheses were examined simultaneously with pathway analysis. For SEM, the assumptions were met and a maximum-likelihood estimation was performed. Findings – It has been determined that the level of DL of employees has a positive and significant impact on their RFOC with digitalization trends. In addition, RTC, which is included as a mediating variable in the relationship between the level of DL and RFOC, is assumed to have a mediating role in the research paradigm. Discussion – The findings show that the relation between DL skills and RFOC has been found to be fully mediated by attitudes of RTC.

Stoklar ve Enflasyon Muhasebesi Uygulaması: BIST30 İmalat İşletmeleri Üzerine Bir Değerlendirme

Soner Gökten — 2023-03-28

Amaç – Bu çalışma ile Türkiye’deki şirketlerin finansal durum tablosundaki stoklar kalemi ile enflasyon arasındaki ilişkinin tespit edilmesi ve enflasyonun finansal tablolara etkisini tespit etmek amaçlanmıştır. Yöntem – Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi modeli kullanılmıştır. Borsa İstanbul 30 endeksindeki, imalat şirketlerinin 2017- 2021 yılları arası yıllık finansal durum tablolarından elde edilen stoklar kalemi verisi kullanılarak, olası enflasyon muhasebesi sistemine geçişte ortaya çıkabilecek finansal durum, stoklar kalemi özelinde analiz edilmiştir. Bulgular – Enflasyonist dönemler şirketlerin muhasebe politikalarını, kaynak ve varlık yapısını etkiler. Enflasyon muhasebesi uygulamaları ile şirketlerin fiyat değişimlerinden etkilenmiş ve doğruyu tam olarak göstermeyen finansal tablolarının enflasyona göre düzeltilmesi gerekmektedir. BIST 30 Endeksi’nde yer alan ve imalat sektöründe faaliyetlerini sürdüren şirketlerin stoklar kaleminde olası enflasyon düzeltmesi sonrası ortaya çıkan finansal durum, şirketlerin hem finansal durum tablosunda hem de kar veya zarar tablosunda büyük değişiklikleri beraberinde getirdiği hesaplanmıştır. Tartışma – BIST30 endeksindeki imalat işletmelerinin stoklar kaleminde olası enflasyon düzeltmesi sonrası ortaya çıkacak enflasyon düzeltme farklarının, işletmelerin özkaynaklarında, stoklarında ve kar veya zarar tablosu üzerinde önemli derecede değişiklikler meydana getirmektedir.

Üniversite Çalışanlarının Algıladığı Örgütsel Desteğin İş Tatmini Ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi: Kazakistan Örneği

Abdulhamit Eş — 2023-03-28

Amaç – Araştırma Kazakistan’daki üniversite çalışanlarının algıladığı örgütsel destekleri, iş tatminleri ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır. Tasarım/Yöntem/Yaklaşım – Araştırmanın verileri, üniversitelerin tüm akademik ve idari personeline e-posta vasıtasıyla yollanan anketler ile elde edilmiştir. Analize uygun ve geçerli olarak kabul edilen 811 anket araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Elde edilen veriler SPSS programı ile; faktör analizi, güvenilirlik testi, korelasyon ve regresyon modelleri ile analiz edilmiştir. Bulgular – Faktör analizi sonucunda; örgütsel destek boyutunda “örgütsel güçlendirme”, “desteklemeyen örgüt”; örgütsel bağlılık boyutunda ise “içselleştirilmiş bağlılık” gibi literatürde önceden tanımlanmamış yeni faktörler oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda üniversite çalışanlarının algılanan örgütsel destek, iş tatmini ve örgütsel bağlılıkları arasında pozitif yönlü anlamlı ilişki olduğu bulunmuştur. Regresyon analizine göre örgütsel güçlendirmenin iş tatminini pozitif, desteklemeyen örgütün iş tatminini negatif etkilediği görülmüştür. Ayrıca örgütsel güçlendirmenin normatif bağlılığı, devam bağlılığını ve içselleştirilmiş bağlılığı pozitif yönde arttırdığı görülürken, desteklemeyen örgütün duygusal bağlılığı ve içselleştirilmiş bağlılığı azaltıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Tartışma – Araştırma sonucu, örgütsel bağlılığın çalışanların örgütün hedef ve değerlerini benimsemelerini içeren çok boyutlu bir kavram olduğunu göstermektedir. Bunun yanı sıra bağlılığın çift taraflı olması gerektiği de ortaya çıkmıştır. Yani örgütün çalışanlara ne kadar bağlı olup olmadığı bu çalışmada örgütsel destek üzerinden aktarılmıştır.

Zaman Tuzaklarının Örgütsel Atalet Üzerindeki Etkisi

Emel Kesim — 2023-03-28

Amaç – Bu çalışma özel sektör çalışanlarının atalet durumlarının, sebeplerinin, örgütsel sonuçlarının neler olduğunun incelenmesini ve zaman tuzaklarının örgütsel atalete etkisini belirlemeyi amaçlamaktadır. Yöntem – Bu çalışmada bağımlı değişken olan atalet davranışı ile bağımsız değişkenler olan zaman tuzaklarının ve demografik faktörlerin ilişkisinin analiz edildiği bir model ortaya konmuştır. Araştırma evrenini imalat sanayi çalışanları, örneklemini ise Zonguldak ilinde faaliyette bulunan jeneratör firması çalışanları oluşturmaktadır. Araştırmada yüz yüze anket yöntemi kullanılarak veriler toplanmıştır. Veriler Zonguldak ilinde faaliyet gösteren özel sektör çalışanı 119 kişiden elde edilmiştir. Veri toplama aracı olarak zaman tuzakları ve örgütsel atalet ölçeğinden yararlanılmıştır. SPSS 26.0 ve Stata 16.0 programları kullanılarak bulgular değerlendirilmiştir. Ölçeklerinin yapısal geçerliliğin sağlanmasında doğrulayıcı faktör ve içsel tutarlılığını tespit etmek için güvenirlik analizi yapılmıştır. Bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki ilişkiyi incelemek için korelasyon analizi ve çoklu regresyon analizi, iki örneklem grubu arasında ortalamalar açısından fark olup olmadığını araştırmak için parametrik analizler uygulanmıştır. Bulgular – Araştırmada gözlemlenen örgütsel atalet davranışında kişi ve işyeri kaynaklı zaman tuzaklarının etkisinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Tartışma – Araştırma bulguları zaman tuzakları ve örgütsel atalet arasında pozitif yönde bir ilişki bulunduğunu göstermektedir. Ayrıca çalışmanın zaman tuzaklarının örgütsel atalete etkisini ortaya koyan bir çalışma olması nedeniyle alan yazına katkısı olacağı düşünülmektedir.

Kurumsallaşmanın Çalışanların Tükenmişlik Düzeyine Etkisi: Kahve İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama

Gürkan Alagöz — 2023-03-28

Amaç – Bu araştırmada kahve işletmelerinin örgütsel faaliyetlerindeki şeffaflık, tutarlılık ve profesyonellik gibi kurumsallaşma boyutlarının ve çalışanlarının tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesi; işletmelerdeki kurumsallaşma düzeyinin çalışanların tükenmişlik düzeyini etkileyip etkilemediğinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Yöntem – Konya’nın bir üniversite şehri olması, sosyalleşme alanında daha aktif olan genç nüfusun hızlı yükselişi, yerli ve yabancı yeni nesil kahve işletmelerinin sayısında önemli bir artışa yol açmıştır. Bu nedenle araştırma evreni olarak Konya ili belirlenmiştir. Araştırma evrenini Konya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’ne kayıtlı/onaylı gıda işletmeleri listesine istinaden belirlenmiş 44 kahve işletmesindeki çalışanlar oluşturmaktadır. İşletmelerden alınan bilgilere dayanarak ortalama çalışan sayısının 500 olduğu düşünülmektedir. 1-30 Ağustos 2022 tarihleri arasında kolayda örneklem yöntemiyle işletmelere 400 anket dağıtılmıştır. Geriye dönen anket sayısı 348, değerlendirilmeye tabi tutulan anket sayısı ise 303 şeklinde gerçekleşmiştir. Elde edilen verilere, faktör, korelasyon ve regresyon analizi uygulanmıştır ve sonuçlar detaylı olarak yorumlanmıştır. Bulgular – Verilerin analizi sonucunda kurumsallaşmanın tükenmişlik üzerinde anlamlı ve negatif etkisi olduğu ortaya çıkmıştır. Kurumsallaşmanın tutarlılık faktörünün tükenmişlik üzerinde negatif etkisi olduğu, şeffaflık ve profesyonellik faktörlerinin ise tükenmişlik üzerinde anlamlı etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Tartışma – Tükenmişlik, örgütsel ve bireysel performansı olumsuz etkileyen bir durumdur. Bu nedenle, tükenmişlik düzeyinin azaltılması için çalışmaların yapılması son derece önemlidir. İşletmelerin tükenmişlik düzeyini azaltmaya yönelik olarak yürüttükleri çalışmalar, kurumsallaşma derecesinin artırılmasına da katkı sağlamaktadır. Bu bağlamda, yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen verilerde dikkat çeken bir nokta, yüksek kurumsallaşma düzeyine sahip işletmelerde tükenmişlik oranının düşük olmasıdır. Bu durum, işletmelerin çalışanlarının bu işte çalışmaktan keyif aldıkları şeklinde yorumlanabilir. Ayrıca, kurumsallaşma düzeyinin yüksek olması, işletmelerin kurumsallaşmaya verdiği önemin bir göstergesi olarak kabul edilebilir. Bu nedenle, işletmelerin kurumsallaşma sürecini hızlandırarak çalışanlarına daha iyi bir çalışma ortamı sağlaması, tükenmişlik düzeylerini azaltması ve performanslarını artırması açısından son derece önem arz etmektedir.