BİST İmalat Sektöründeki Küçük Boyuttaki ve Orta Ölçekteki İşletmelerin Sermaye Yapısına Etki Eden Faktörlerin Kanonik Korelasyon Analizi İle Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi

Özet

Amaç – Bu çalışmanın amacı, Borsa İstanbul’da kayıtlı olan küçük ve orta ölçekli imalat sektörü işletmelerinin sermaye yapısına etki eden işletmeye özgü ve makroekonomik değişkenlerin; işletmelerin sermaye yapısı kararları ile ilişkisinin karşılaştırmalı olarak incelenmesidir. Böylece, küçük ve orta ölçekli imalat sektörü işletmelerinin sermaye yapısı kararlarına etki eden faktörlerin birbirlerinden farklı olup olmadıkları veya ne ölçüde farklı oldukları gösterilebilecektir. Yöntem – 2009-2017 yılları arasında Borsa İstanbul’da faaliyette bulunan 134 imalat sektörü işletmesi aktif büyüklüklerine göre gruplandırılmıştır. Gruplandırma sonucunda 110 işletme aktif büyüklüğüne göre küçük ve orta büyüklükteki (KOBİ) işletme olarak sınıflandırılmıştır. Analizde işletmelere ait çeyrek dönem verileri kullanılmıştır. Kısa vadeli kaldıraç, uzun vadeli kaldıraç ve toplam kaldıraç oranları bağımlı değişken olarak kullanılırken, işletmeye özgü bağımsız değişkenler; karlılık, işletme büyüklüğü, likidite, büyüme fırsatı ve varlık yapısı; makroekonomik bağımsız değişkenler ise GSYİH büyüme oranı, faiz oranı ve döviz kuru oranı olarak ele alınmıştır. Yöntem olarak kanonik korelasyon analizi tercih edilmiş, böylece işletmeye özgü değişkenler ile makroekonomik değişkenlerin eş zamanlı olarak analizi mümkün olmuştur. Bulgular – Analiz sonuçlarına göre; toplam kaldıraç oranı en fazla katkı sağlayan kaldıraç değişkeni olurken, işletmeye özgü değişkenler arasında en fazla katkı sağlayan değişken likidite değişkeni olmuş ve kaldıraç oranlarıyla arasında negatif ilişki tespit edilmiştir. Makroekonomik değişkenler içerisinde döviz kuru oranı en fazla katkı sağlayan değişken olup kaldıraç oranlarıyla arasında negatif ilişki tespit edilmiştir. Tartışma – İşletmelerin sermaye yapılarını nasıl seçeceği ve makroekonomik faktörlerin karar verme sürecini nasıl etkileyeceği finans literatürünün üzerinde hala çalışmaya devam ettiği konulardan birisidir. İşletmelerin finansal karar verme sürecinde etkili olan sermaye yapısı belirleyicilerinin incelendiği bu çalışmada, küçük ölçekli ve orta ölçekli olarak sınıflandırılan imalat işletmelerinin hem finansman hiyerarşisi teorisine hem de dengeleme teorisine uygun hareket ettikleri belirlenmiştir. İşletmelerin borçlanma davranışlarının genel olarak birbirine benzer olduğu ve literatür incelendiğinde sermaye yapısı kararlarına etki eden faktörlere ilişkin araştırmalarda kanonik korelasyon analizi kullanılan çalışmalara rastlanılmadığı aynı zamanda diğer analiz yöntemleri kullanılarak yapılan çalışmalar ile benzer sonuçlar elde edildiği tespit edilmiştir.