Örgütsel Kısıtların Görev Performansı ve Bağlamsal Performans Üzerindeki Etkisinde Örgütsel Özdeşleşmenin Aracılık Rolü

Özet

Amaç – Bu çalışmanın amacı örgütsel kısıtların görev performansı ve bağlamsal performans üzerindeki etkisinde örgütsel özdeşleşmenin aracılık rolünün incelenmesidir. Yöntem – Araştırma, Ankara’da bulunan kamu kuruluşlarında çalışan en az iki yıllık üniversite eğitimi almış 592 kişiye anket uygulanması yoluyla gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde SPSS ve SmartPLS programları kullanılmıştır. Hipotezlerin testi için yapısal eşitlik modellemesi yönteminden yararlanılmıştır. Bulgular – Analiz sonuçlarına göre örgütsel kısıtların, algılanan görev performansı ve bağlamsal performans üzerinde bir etkisi olmadığı görülmüştür. Ancak örgütsel kısıtlar, örgütsel özdeşleşmeyi negatif yönde etkilemektedir. Örgütsel özdeşleşme de görev performansını ve bağlamsal performansı pozitif yönde ve yüksek düzeyde etkilemektedir. Örgütsel kısıtlar, görev performansı ve bağlamsal performansı etkilemese bile Zhao, vd., (2010)’nin yaklaşımına göre değerlendirildiğinde bu etkinin dolaylı bir şekilde gerçekleştiği görülmüştür. Bu nedenle çalışma sonucuna göre örgütsel özdeşleşme, örgütsel kısıtların performans üzerindeki etkisinde aracılık rolü oynamaktadır. Tartışma – Araştırmada ölçülen örgütsel kısıtlamaların seviyesi, bahsedilen kısıtlamaların ne ölçüde var olduğu değil, bir kişinin işini ne ölçüde zorlaştırdığı veya imkansız kıldığına yöneliktir. Analiz sonuçları incelendiğinde katılımcılar için örgütsel kısıtların ortalama olarak ayda bir ya da iki kez sorun oluşturduğu ortaya çıkmıştır. Araştırmanın, kamu kurumlarında yapıldığı göz önüne alındığında, ölçek maddeleri arasında ortalaması yüksek olup diğerlerine oranla daha fazla kısıt olarak görülen faktörler, “diğer insanlar tarafından kesintiler, diğer çalışanlar ve çatışan iş talepleri” dir. Bu sonuca göre çalışanların kamu kurumundan ziyade kişilerden kaynaklanan nedenleri bir kısıt olarak değerlendirdikleri görülmektedir. Araştırma sonuçlarına göre katılımcıların örgütsel özdeşleşme düzeyleri yüksektir ve bu durum görev performansını ve bağlamsal performansı olumlu yönde etkilemektedir. Örgütsel kısıtlar ve özdeşleşme arasındaki ilişkiyi inceleyen bir çalışmaya alan yazında rastlanmamış olmasından dolayı, araştırmanın alan yazına bir katkısı da örgütsel kısıtlar arttıkça örgütsel özdeşleşmenin düştüğüne dair bir bulguya ulaşılmasıdır. Araştırmada ortaya çıkan farklı bir diğer sonuç ise örgütsel özdeşleşmenin görev performansından çok bağlamsal performans üzerinde daha fazla etkiye sahip olmasıdır. Bu durumda örgütsel özdeşleşmenin neden görev performansından daha çok bağlamsal performans üzerinde etkisinin olduğunun hangi faktörlerle açıklanabileceğinin araştırılması gerekmektedir. Araştırma modeli daha önce test edilmediğinden alan yazına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.