Sosyal Zekâ ve İçsel Motivasyonun Ar-Ge Performansına Etkisi: Ar-Ge Merkezleri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma

Özet

Amaç – Bu araştırmanın amacı sosyal zekâ ve içsel motivasyonun araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) faaliyetlerinin performansına olan etkisinin incelenmesidir. Yöntem – Türkiye’de Ar-Ge merkezi belgesine sahip farklı sektörlerde faaliyet gösteren işletmelerde çalışan 407 kişiden anket yöntemi ile veri toplanmıştır. Sosyal zekâ, içsel motivasyon ve Ar-Ge performans değişkenleri arasındaki ilişkilerin teorik olarak uygunluğu doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ile incelenirken, değişkenler arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi için regresyon analizleri kullanılmıştır. Bulgular – İçsel motivasyonun gerek tek başına gerekse sosyal zekâ alt boyutları ile birlikte modele dahil olduğunda Ar-Ge proje başarısına olumlu katkı yaptığı bulunmuştur. Buna karşın sosyal zekâ ile Ar-Ge performansı arasında istatistiki olarak oldukça sınırlı bir ilişkiye rastlanırken, ilişki içsel motivasyonun modele girmesi ile tamamen ortadan kalkmaktadır. Bu bulgular doğrultusunda, içsel motivasyonun Ar-Ge projelerinin başarısını olumlu yönde etkilediği görülurken, sosyal zekâ faktörünün etkisinin nispeten kısıtlı olduğu sonucuna varılmıştır. Tartışma – Sosyal zekâ değişkeninin Ar-Ge proje başarısı üzerinde istatistiki olarak oldukça sınırlı bir etkiye sahip olması muhtemelen Ar-Ge ve inovasyon projelerinde çalışanların ağırlıklı olarak mühendislik, fen ve sağlık bilimleri alanlarında eğitim görmüş teknik altyapılı bireyler olması şeklinde açıklanabilir. İçsel motivasyonun modele dahil olması sonrasında bu ilişkinin gözlenememesinin bir nedeni, ise içsel motivasyonun sosyal zekâ ile Ar-Ge projelerinin başarısı arasındaki muhtemel aracılık etkisi olabilir. Yeni teknolojiler yaratmak, özgün fikirler ve ürünler geliştirmek için yüksek içsel motivasyonun ön plana çıkarak Ar-Ge proje başarısını etkilemesi ise literatür ile uyumlu doğal bir bulgu olarak değerlendirilmektedir.