Banka Çalışanlarının İş Güvencesizliği, Liderlik Tarzı ve Kontrol Odağı Algılarının Demografik Değişkenlere Göre Değerlendirilmesi

Özet

Amaç – Bu çalışmada, banka çalışanlarının iş güvencesizliği, liderlik tarzı ve kontrol odağı algılarının demografik değişkenlere göre incelenmesi ve yorumlanması amaçlanmaktadır. Yöntem – Araştırma modeli, iş güvencesizliği algısı, yöneticilerin liderlik tarzı ve kontrol odağı değişkenlerinin toplam 11 demografik değişken ile karşılaştırılması şeklinde oluşturulmuştur. Verilerin toplanmasında anket yöntemi tercih edilmiştir. Türkiye Bankalar Birliği’nin (TBB) 31/12/2018 tarihli “illere ve bölgelere göre banka çalışanlarının dağılımı” raporundaki çalışan sayıları dikkate alınmıştır. Bu kapsamda Antalya, Isparta ve Burdur illerinde faaliyet gösteren tüm ticari bankalara toplam 500 adet anket formu dağıtılmış ve toplam 383 anket formu üzerinden analizler gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak, toplam 9 ifadeden oluşan, Ashford, Lee ve Bobko (1989); De Witte (1999); Hellgren, Sverke ve Isaksson (1999) tarafından algılanan iş güvencesizliğini ölçmek amacı ile oluşturulmuş ve Şeker (2011) tarafından Türkçe’ye çevrilen (Dede, 2017: 135) ölçek, Liden ve Maslyn’in (1998) geliştirmiş olduğu ve Baş vd. (2010), tarafından Türkçe’ye çevrilerek, geçerlilik ve güvenilirlik analizi yapılmış olan 12 maddelik, sadakat, etki, değişime katkı ve profesyonel saygı olmak üzere dört alt boyuta sahip lider-üye etkileşimi (LMX) ölçeği ve Spector (1988) tarafından geliştirilmiş ve Prof. Dr. Mustafa PAKSOY tarafından Türkçeye çevrilip uyarlanan (Özbezek, 2018: 101) kontrol odağı ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS 23 programı ile analiz edilmiş ve sonuçlar yorumlanmıştır. Bulgular – Yapılan analizler neticesinde, cinsiyetin kadın ya da erkek olması lider üye etkileşimi, kontrol odağı ve iş güvencesizliği algısı boyutlarında herhangi bir farklılık göstermemiştir. Yaş değişkeni ile ilgili olarak, niceliksel iş güvencesizliği algısını en yüksek derecede hisseden kesim 26-30 yaş aralığındaki çalışanlar olarak bulunmuştur. 26-30 yaş grubunda bulunan çalışanlar diğer yaş gruplarına mensup banka çalışanlarına göre işlerini tamamen kaybedeceklerini (niceliksel iş güvencesizliği) düşünmektedir. İş güvencesizliği algısı ile eğitim seviyesi arasında hem ana boyut hem de alt boyutlar bakımından anlamlı bir ilişki ortaya çıkmamıştır. Tartışma – Bankalar, teknolojinin yoğun olarak kullanıldığı finans sektöründe faaliyet gösterdikleri için, güncel gelişmelerin hızlı bir şekilde gerçekleşmesi banka çalışanlarında işlerinin kaybı ya da işlerinin niteliklerinin kaybı konularında birtakım endişelere neden olmaktadır. Sadece yaşadıkları iş güvencesizliği algıları değil, yöneticilerinin liderlik tarzı ve sahip oldukları kontrol odağı algısının türü gibi etkenler banka çalışanlarını etkilemektedir.