Makroekonomik Göstergeler İle Döviz Kuru Arasındaki İlişkinin Analizi: (2005:01-2019:10) Türkiye Uygulaması

Özet

Amaç – Bu çalışmanın amacı, makroekonomik göstergeler ile döviz kuru arasındaki ilişkiyi hem uzun hem de kısa dönem Türkiye’ye ait (2005:01-2019:10) dönemleri kapsayan aylık veriler kullanılarak belirlenmesidir. Aynı zamanda döviz kurlarının etkin bir şekilde yönlendirilebilmesi için döviz kurlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi Türkiye’de ekonomik politika düzenleyici ve denetleyici otoritelerin döviz kurlarını kontrol altında tutmalarına yardımcı olmaya çalışılmıştır. Yöntem – Döviz kuru ile makroekonomik göstergeler arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla zaman seri analizi yapılmıştır. Uygulama kapsamına alınan değişkenlerin durağanlık tespiti için de birim kök testi uygulanmıştır. Birim kök testi neticesinde serilerin farklı mertebelerden durağan olması nedeniyle değişkenler arasındaki uzun ve kısa dönem ilişkilerinin belirlenmesi için ise ARDL sınır testi yapılmıştır. Bulgular – ARDL sınır testi neticesine göre döviz kuru ile makroekonomik değişkenler arasında eş bütünleşme ilişkisinin olduğu sonucuna varılmış ve uzun dönemde döviz kuru ile faiz ve enflasyon arasında pozitif bir ilişki bulunurken döviz kuru ile işsizlik, para arzı (M1) ve dış ticaret dengesi arasında ise negatif bir ilişki bulunmuştur. Kısa dönemde döviz kuru ile dış ticaret dengesi arasında negatif bir ilişkiye rastlanılırken döviz kuru ile analiz kapsamına alınan diğer tüm değişkenler arasında ise pozitif bir ilişkiye rastlanılmıştır. Aynı zamanda hata düzeltme modelin değeri de negatif ve istatistiksel olarak anlamlı çıkmıştır. Tartışma – Günümüzde döviz kuru Dünya genelinde makroekonomik göstergeler arasında en çok tartışılan ekonomik konulardan birisidir. Teorilere göre döviz kurların belirlenmesinde makroekonomik faktörlerin önemli rol oynadığı vurgulanmaktadır. Döviz kurlarının etkin bir şekilde yönlendirilebilmesi amacıyla döviz kurlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi ekonomik politika düzenleyici ve denetleyici otoriteler açısından önem arz etmektedir.