Doğrudan Yabancı Yatırım: Suriyeli Mülteciler ve Pazarı Motive Eden Faktörler

Özet

Amaç – Bu çalışma, doğrudan yatırım yapan mülteci girişimcileri motive eden faktörlerin neler olduğunu tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Yöntem – Çalışmada mülteci yatırımcıları motive eden faktörlerin neler olduğu sorusuna, kültürel ve yapısal modelin dahil edildiği etkileşim modeli aracılığıyla cevap aranmıştır. Araştırma modeli, mülteci girişimciliğinin mikro, mezo ve makro düzey politikalara dayalı olarak nasıl geliştirilmesi gerektiğini ve motive edici unsurların neler olduğunu (sosyo-ekonomik değişkenleri) araştırmak üzere kurulmuştur. Çalışma, ekosistemdeki mültecileri doğrudan yabancı yatırımlarında (DYY) motive eden faktörlerin neler olduğu sorusuna sosyal, kültürel ve siyasi farklılıklarla cevap vermektedir. Bu amaçla pilot uygulama yapılmış, Google form aracılığıyla Türkçe, İngilizce ve Arapça dillerinde hazırlanan çevrimiçi anket, 39 DYY yapan mülteci işletmeye gönderilerek ampirik çalışılmıştır. Veriler nicel yöntemlerden betimsel analiz yoluyla incelenmiş, infografi ile desteklenmiştir. Bulgular – Mülteci girişimcileri motive eden faktörler sırasıyla AB’ye yakınlık, pazar büyüklüğü, kabul edilen mülteci sayısı ve göçmen politikaları, hammaddeye erişim kolaylığı ve yabancı pazara giriş, pazar büyüme beklentisi, komşu pazara ihracat üssü oluşturmak ve yatırım kolaylaştırma, yüksek kar marjı beklentisi, sanayi, kalkınma ve strateji planları, istikrar ve endüstriyel altyapı, dil, ekonomik büyüme, kalifiye işgücü, yatırım oranı yüksekliği, rekabet gücü artırmak, yenilikçi kapasite, teknoloji benimseme, ülkenin DYY sicil kaydı, yasalar, din, uyruk, kültür, ülke performansı(GSYH, enflasyon), rakip takibi, döviz politikası, ucuz işgücü olarak bulunmuştur. Tartışma – Çalışma sonucu birkaç ülke dışında dünyanın geri kalanının ve korkulanın aksine mültecilerin sosyal kohezyon problemlerinin önüne geçmek, sağlık, iş gücü ve meslek sağlama, güvenlik, yasal düzenlemeler yapmak gibi konularda sürdürülebilir politikaların başarıyla geliştirilebileceğini göstermektedir. Çalışma, ülkelerin 1951 sözleşmesi ve BM Sürdürülebilir Hedefler kapsamına aykırı hareket etmeden mülteci sorununa çözüm getirilebileceğini, uygarlık sınırlarının coğrafik sınırlara feda edilemeyeceğini hatırlatmaktadır.