KOBİ'lerin Endüstri 4.0 Farkındalık ve Olgunluk Seviyesinin Belirlenmesi: Şanlıurfa İli Örneği

Özet

Amaç –Bu çalışmada; Şanlıurfa ilinde faaliyet gösteren KOBİ’lerin Endüstri 4.0 farkındalıkları ve Endüstri 4.0’ın temelini oluşturan teknolojilere uyum seviyelerinin akıllı ve sürdürülebilir tedarik zinciri kapsamında belirlenmesi ve sektörel olarak Endüstri 4.0 olgunluk seviyelerinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Yöntem - Endüstri 4.0 farkındalık seviyesi belirlenmesi için Şanlıurfa ilinde sektörel farklılıklara göre 120 KOBİ dikkate alınmıştır. Endüstri 4.0 farkındalık seviyesi ile ilgili dört hipotez istatistiksel olarak test edilerek, sektörel bazda farklılıklar bulunmuştur. Endüstri 4.0 olgunluk seviyelerinin belirlenmesi için Şanlıurfa ilinde faaliyet gösteren 4 farklı sektörden 12 firmaya ulaşılarak, toplam 108 soru ile görüşleri alınmıştır. Endüstri 4.0 olgunluk düzeylerinin sektörler, sürdürülebilirlik boyutları ve Endüstri 4.0 araçları arasında varyans (ANOVA) analizi yapılmıştır. Bu parametreler istatistiksel olarak test edilerek, sektörel bazda farklılıklar bulunmuştur. Bulgular – KOBİ’lerin Endüstri 4.0 ile ilgili farkındalık seviyelerinin orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Endüstri 4.0 olgunluk düzeyine ilişkin analiz sonuçlarına göre anlaşılma, uygulama ve gelişim düzeyi değerleri sektörlere, sürdürülebilirlik boyutlarına ve Endüstri 4.0 araçlarına göre farklılık göstermektedir. Tüm sektörler ve katkı düzeylerinde 3.0 ortalama değerinin üzeri ile Endüstri 4.0 araçlarından nesnelerin internetinin daha etkili olduğu görülmektedir. Akıllı ve sürdürülebilir tedarik zinciri hazırlık ve olgunluk (ASTZHO) modeli uygulaması ve yönetimsel etkilere ilişkin sektör ortalamalarına göre, Endüstri 4.0 olgunluk skoru en yüksek enerji sektörü çıkarken, bu sektörü sırası ile gıda, makine ve tekstil sektörleri takip etmiştir. Endüstri 4.0 araçlarından ise, nesnelerin interneti sektörlerin en fazla olgunluk skoru elde ettikleri teknoloji olurken, bunu sırası ile bulut bilişim, eklemeli imalat, simülasyon, robotik/otonom sistemler ve siber güvenlik takip etmiştir. Tartışma - Bu çalışmada, başta tekstil ve gıda sektöründe faaliyet gösteren KOBİ’lerde Endüstri 4.0 farkındalık seviyesini artırmak için ortak politikalar geliştirilmesi gerekliliği ortaya konulmuştur. ASTZHO modeli kullanılarak, farklı sektördeki firmaların Endüstri 4.0 teknolojilerine uyum seviyeleri belirlenmiştir. Şanlıurfa ilinde faaliyet gösteren başta tekstil sektöründeki firmaların Endüstri 4.0 teknolojileri ile sürdürülebilir tedarik zinciri boyutlarına olan farkındalıklarını artırmaları gerekliliği ortaya çıkmıştır.