İntikam Arzusu ve Faydacı Tüketimin Affetme Davranışı Üzerindeki Etkisi

Özet

Amaç – Araştırmada, tüketicilerin zihinlerinde veya mantıklarında yer alan intikam arzusunun ürün alma davranışlarına nasıl etki ettiği belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaç doğrultusunda önce literatür taraması gerçekleştirilmiş ve daha sonra çalışmanın verilerinin toplanması, analizi, bulguları ile sonuç ve tartışma kısmına yer verilmiştir. Yöntem – Çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden nedensel karşılaştırma modeli kullanılmıştır. Çalışma çevrimiçi anket kullanılarak basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle 387 kişinin katılımıyla gerçekleşmiştir. Araştırmada, faydacı tüketimi belirleyen ve 9 sorudan oluşan ölçek; Arnold ve Reynolds (2003) ve Babin vd. (1994) tarafından geliştirilmiş ölçeklerden türetilmiştir. İntikam/ affetme düşünce ve davranışları belirleyen 21 sorudan oluşan ölçek Bradfield ve Aquino (1999) tarafından geliştirilmiş ölçeklerden türetilmiştir. Veriler SPSS 29.0 ve AMOS paket programı ile gerçekleştirilmiştir. Demografik değişkenler için tanımlayıcı istatistikler, ölçeklerin geçerliliği için faktör analizi, hipotezlerin testi için ise çoklu doğrusal regresyon analizi gerçekleştirilmiştir. Çalışma boyunca istatistiksel anlamlılık p<0,05 şeklinde kabul edilmiştir. Bulgular – Araştırma sonucunda tüketicilerin intikam arzuları ile faydacı tüketimin birlikte affetme davranışı üzerinde pozitif yönde etkili; faydacı tüketimin, affetme davranışı üzerinde pozitif yönde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca intikam arzusunun tek başına affetme davranışı üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı bulunmuştur. Tartışma – Çalışma, intikam arzusu, faydacı tüketim ve tüketicilerin affetme davranışları alanında literatüre ve diğer araştırmacılara katkı sunmaktadır. Bu açıdan kavramlar ile ilgili daha çok çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Çalışma ayrıca hem işletmelere hem tüketicilere hem de uygulayıcılara katkı sağlamaktadır.