Tahıl Emtia Fiyat Oynaklığının Markov Değişim Asimetrik Garch Modelleriyle İncelenmesi

Özet

Amaç – Finansal piyasa oynaklığı hem ekonomik performans hem de finansal istikrar göstergesi olarak önemli rol oynamaktadır. Alternatif GARCH tipi zaman serisi modelleri, bu amacın gerçekleştirilmesinde en çok tercih edilen yaklaşımlardan olmuşlardır. Finansal zaman serilerinde meydana gelen yapısal değişiklikleri modellemede de MS-GARCH yaklaşımı kullanımı ortaya çıkmıştır. Bu çalışma vadeli tahıl emtia piyasalarında işlem gören dört ana tahıl emtia (buğday, yulaf, mısır ve soya fasulyesi) getirilerinin oynaklığı asimetrik MS-GARCH yapılarıyla modelleyerek ampirik literatüre katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Yöntem – Araştırmanın amacı doğrultusunda, asimetrik MS-GARCH modelleri kullanılarak dört tahıl emtiası için oynaklık analizleri gerçekleştirilmiştir. Araştırmada kullanılan veri setleri investing.com veri tabanından günlük olarak elde edilmiş olup, 2014-2022 dönemini kapsamaktadır. Araştırmanın analizlerinde RStudio 2022.07.2 programı kullanılmıştır. Bulgular – Çalışmada gerçekleştirilen asimetrik MS-GARCH modellerinden elde edilen sonuçlara göre, buğday, yulaf, mısır ve soya fasulyesi emtialarıda ısrarcı rejim yapılarının varlığı belirlenmiştir. Emtia getirilerinin düşük oynaklık dönemindeyken tekrar düşük oynaklık döneminde veya yüksek oynaklık dönemindeyken tekrar yüksek oynaklık döneminde kaldığı sonucuna ulaşılmıştır. Ele alınan bütün emtiaların düşük oynaklık rejimindeyken meydana gelen negatif şokların, pozitif şoklara göre oynaklık üzerinde daha fazla etki ortaya çıkardığı tespit edilmiştir. Tahıl emtia getirilerinde kaldıraç etkisinin söz konusu olduğu belirlenmiştir. Buğday getirilerinin %25, mısır getirilerinin %21, soya fasulyesi getirilerinin %1,2 ve yulaf getirilerinin %12 yüksek oynaklık döneminde kaldığı görülmüştür. Tartışma – Fiyat oynaklıklarının farklı rejim yapılarına göre analiz edilmesini sağlayan MS-GARCH tipi modellerin kullanılması yüksek belirsizlik ortamında daha kesin öngörüler yapılmasını sağlayarak, meydana gelebilecek risklerin azaltılmasına sebep olacaktır.