Sahiplik Yapısının Finansal Performans ve Firma Değeri Üzerindeki Etkisi: BIST 100 Firmaları Üzerine Bir Uygulama

Özet

Amaç – Firmalarda öz sermayenin ortaklar arasındaki dağılımına bağlı olarak yoğunlaşmış ve yoğunlaşmamış sahiplik yapıları oluşmaktadır. Bu sahiplik yapılarının finansal performans ve firma değeri üzerinde etkili olması beklenir. Bu çalışma, BIST 100 Endeksi’nde istikrarlı bir şekilde yer alan 24 firmanın sahiplik yapısının finansal performans ve firma değeri üzerinde etkisinin incelenmesi amacıyla yapılmıştıyapılmıştır. Yöntem – Çalışma, 2010 2010-2022 dönemini kapsamakta olup bu dönemdeki veriler panel veri analizi yöntemiyle incelenmiştir. Finansal performansı temsilen aktif karlılık oranı (ROA) ve firma değerini temsilen Tobin Q oranı (TOBINQ) bağımlı değişkenler olarak kullanılmışt ır. Çalışmanın bağımsız değişkenleri; en büyük ortağın sermaye payı (BOP), en büyük iki ortağın sermaye payı (B2OP), halka açıklık oranı (HAO), firma büyüklüğü (BUY) ve finansal kaldıraç oranı (FİNK)’dır. Modelin açıklama gücünü artırmak için kont rol değişkeni olarak kurumsal ortağın payı (KOP) ve yabancı ortağın payı (YOP) analize dahil edilmiştir. Bulgular – Sahiplik yapısının finansal performans üzerindeki etkisini görmek amacıyla yapılan analiz sonucunda; B2OP ve HAO değişkenleri finansal performansı pozitif yönde etkilerken, BOP, FİNK, KOP ve YOP değişkenleri negatif yönde etkilemektedir. BUY değişkeni ile finansal performans arasında anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir. Sahiplik yapısının firma değeri üzerindeki etkisini görmek amacıyla yapılan analiz sonucunda; FİNK değişkeni firma değerini pozitif yönlü etkilerken, BOP, HAO, BUY ve KOP deği şkenleri negatif yönlü etkilemektedir. B2OP ve YOP değişkenleri ile firma değeri arasında anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir. Tartışma – Çalışma, firmaların sahiplik yapısının finansal performans ve firma değerini etkilediğini göstermiş ve bu bulgular vekalet teorisi ile uyumlu bulunmuştur.