Yapısal Eşitlik Modeli ve Bulanık Mantık Kullanılarak Türkiye’de Teknoloji Kabulünün Bir Analizi

Özet

Teknoloji, artan insan ihtiyaçları tatmin etme yolunda sürekli bir ilerleme içindedir. Bu gerçeğin gelecek yıllar ile birlikte doğruluğu ortaya daha net çıkacaktır. Ancak, bu teknolojik gelişmelere olan uyum düzeyi, ülkeler arasında büyük ölçüde değişir. Uyum düzeyinin hızı ile teknolojik araçlara tahsis edilen fonlar arasında direct bir ilişki bulunmaktadır. Türkiye'de son yıllarda teknolojik yatırımlar fazlalığına rağmen, teknoloji kullanımında bireylerin mevcut seviyesi belirlenmesi ile ilgili az sayıda çalışma vardır. Bu nedene dayanarak bu çalışmada, Davis (1989) tarafından geliştirilen Teknoloji Kabul Modeli (TAM) ile Türk insanının teknoloji Kabul durumunu ve teknoloji kabul modeli boyutları arasındaki ilişkiler belirlenerek, teknolojiyi kabul etme veya etmeme nedenlerinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla, psikososyal ihtiyaçları gibi gizli yapıların değerlendirilmesi mümkün kılan son derece güçlü, çok değişkenli bir analiz tekniği olan Yapısal Eşitlik Modeli (SEM) ve belirsizlikler ölçümü için güçlü ve önemli araçlar sağlayanve doğal dilde anlamlı bir şekilde ifade edilmesine fırsat sağlayan Bulanık Mantık Teoremi kullanılmıştır. Bu çalışmanın bulgularına göre, algılanan kullanım kolaylığının ve algılanan faydanın, teknolojinin insanların tarafından kabulünde çok etkili olduğu tespit edilmiştir. Aynı zamanda katılımcıların teknoloji kabulü ile demografik özellikleri (yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, memleketi vb) arasında 0.05 istatistiksel anlamlılık düzeyinde önemli bir farklılık bulunmamış olduğu tespit edildi. Buna ek olarak, TAM’ın boyutları arasındaki ilişkinin belirlenmesi için yapılan bu çalışmada, yüksek oranda TAM’ni destekleyici sonuçlar elde edilmiştir. Diğer bir deyişle, TAM boyutlarının teknolojinin kabulünde pozitif ve önemli derecede etkili oldukları belirlenmiştir.