Mobil Alışveriş Uygulamaları Bildirimlerine Karşı Tüketici Tutumları Hakkında Bir Araştırma

Özet

Amaç – Araştırmanın temel amacı, mobil alışveriş uygulamalarının bildirimlerine karşı tüketici tutumlarının ölçülmesidir. Araştırmanın bir diğer amacı ise; söz konusu tüketici tutumlarının araştırmaya dahil edilen aile geliri, cinsiyet, eğitim durumu, meslek ve yaş gibi demografik faktörlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını araştırmaktır. Yöntem – Çalışmaya literatür taraması yapılarak keşifsel araştırma ile başlanmıştır. Araştırmada mobil alışveriş uygulamalarının bildirimlerine karşı tüketici tutumlarını ölçmek için; MacKenzie ve Lutz (1989), Ducoffe (1996), Tsang vd., (2004) ve Ma vd., (2009) tarafından geliştirilen ölçeklerden ve Şahin ve Aytekin (2012)’nin çalışmasından yararlanılmış olup; boyutlar ve ifadeler bildirimlere uyarlanarak oluşturulmuştur. Ölçek maddeleri önce faktör analizine tabi tutulmuş, sonrasında ortaya çıkan faktör boyutlarının demografik faktörlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını analiz etmek için de T-Test ve korelasyon analizi uygulanmıştır. Bulgular – Analiz sonucunda beş faktör boyutu ortaya çıkmış olup, eğlendirme, sinirlendirme, bilgilendirme, kişiselleştirme ve güvenilirlik olarak isimlendirilmiştir. Faktör analizi sonrası faktör boyutlarının aritmetik ortalama değerlerine bakıldığında; mobil alışveriş uygulamaları bildirimlerine karşı tüketici tutumlarını en çok açıklayan faktör boyutunun ‘Bilgilendirme’ boyutu olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca araştırmada, eğlendirme, bilgilendirme ve güvenilirlik faktörleri ile medeni durum değişkeni, eğlendirme faktörü ile yaş ve meslek değişkenleri, sinirlendirme faktörü ile de aylık gelir değişkeni arasında anlamlı bir farklılığın olduğu; diğer değişkenler arasında anlamlı bir farklılık olmadığı sonucuna varılmıştır. Tartışma – Tüketiciler, mobil alışveriş uygulamalarının bildirimlerinin en çok bilgilendirme özelliği ile ilgilenmektedirler. Bu bakımdan, mesajların bilgilendirme ağırlıklı olması üstelik bir de kişiselleştirilmesi ilgiyi daha fazla çekecektir. Gün içinde çok fazla maruz kaldıklarında bu durum onların sinirlenmelerine hatta uygulamayı silmeleri sonucuna kadar yol açabilir. İşletmelerin bildirim mesajı gönderme konusunda aşırıya kaçmaması gerekir. Araştırma sonucunda ayrıca bildirim mesajlarını tüketiciler eğlendirici ve güvenilir bulmadıkları için, işletmeler bildirim mesajlarında güven ve iddia konusunda abartılı mesajlar atmaktan kaçınmalıdırlar.