Geniş Kapsamlı Finansal Gelişmişlik Endeksi İle Türkiye’nin Finansal Gelişmişliğinin Tespiti ve Gelişmekte Olan Ülkeler İle Karşılaştırılması

Özet

Amaç – Bu çalışmada öncelikli olarak Türkiye’nin finansal gelişiminin tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Bu bağlamda IMF çalışanları tarafından 2016 yılında tanıtılan “Geniş Kapsamlı Finansal Gelişmişlik Endeksi” literatürde Türkiye için son 12 yıllık süreç göz önünde bulundurularak ilk defa kullanılacaktır. İkinci basamakta ise benzer ekonomik dinamiklere sahip olmaları sebebiyle yatırımcılar ve profesyoneller tarafından sürekli olarak Türkiye’nin karşılaştırıldığı Brezilya, Güney Afrika, Malezya ve Polonya için gelişmişlik endeksleri hesaplanarak sonuçlar karşılaştırılacaktır. Yöntem – Bu çalışmada finansal gelişmişliğin farklı boyutlarını inceleyen 9 adet endeks Temel Bileşenler Analizi kullanılarak hem finansal kurumların hem de finansal piyasaların derinlik, erişilebilirlik ve verimliliklerini belirleyen 6 alt endeks ile oluşturulacaktır. İkinci adımda bu alt endeksler finansal kurumlar ve finansal piyasalar olmak üzere iki endeks altında bir araya getirilerek nihai gelişmişlik endeksi oluşturulacaktır. Finansal kurumların derinlik endeksinin oluşturulması için 4, erişilebilirlik endeksinin oluşturulması için 2, verimlilik endeksinin oluşturulması için 6; finansal piyasaların derinlik endeksinin oluşturulması için 5, erişilebilirlik endeksinin oluşturulması için 2 ve verimlilik endeksinin oluşturulması için 1 olmak üzere toplamda 20 değişken incelenecektir. Bulgular – Finansal kurumlar ve finansal piyasalar endekslerinin bir araya getirilmesi ile elde edilen Finansal Gelişmişlik Endeksi incelenen beş ülkenin nihai olarak finansal gelişmişlik derecelerini ve sıralamalarını ortaya çıkarmıştır. Buna göre Malezya incelenen beş gelişmekte olan ülke arasında finansal gelişmişliği en yüksek ülke olarak belirlenirken Malezya’yı Türkiye takip etmiştir. Geri kalan üç ülke arasında sıralama ise Brezilya, Güney Afrika ve Polonya şeklinde olmuştur. Tartışma – Türkiye’nin finansal gelişiminin en yeni ve kapsamlı endeksin kullanılması ile tespit edilmesi ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki yerinin belirlenmesi ile birlikte hem politika yapıcılara yol gösterici hem de hesaplanan endeksin daha mikro ölçekte analizlere tabi tutulması ile ortaya çıkabilecek birçok çalışmaya öncü temel bir çalışma ortaya konmuştur.