Muhasebe Uygulamalarındaki Hata ve Hilelerin Tespiti: Üretim İşletmelerine Yönelik Araştırma

Özet

Amaç – Ülke ekonomilerinin büyümesinde ve kalkınmasında temel lokomotif olan üretim işletmeleri tarafından sağlanan verilerin doğruluğu ve güvenilirliğinin tespiti muhasebe uygulamalarının inovatif bakış açısıyla sürekli kendini yenilemesi ile mümkün olabilir. Muhasebe uygulamaları temelini genel olarak Vergi Usul Kanunu, Muhasebe Uygulama Genel Tebliğleri ve Finansal Raporlama Standartları oluşturmaktadır. Üretim işletmelerinin muhasebe süreçlerinin karmaşık, muhasebe uygulamalarından kaynaklı tahmin ve esneklikler olması hata ve hile olguları ile sıklıkla karşılaşılmasına neden olmaktadır. Kanuna karşı hile veya hata olarak ortaya çıkan bu uygulamalar finansal tablo kullanıcılarının yanlış karar vermelerine neden olmaktadır. Bu nedenle çalışma, Gaziantep ilinde üretim yapan işletmelerdeki hata ve hilelerin tespit edilmesini amaçlamaktadır. Yöntem – Gaziantep ilinde üretim yapan işletmelerin muhasebe işlemlerini yürüten muhasebe meslek mensuplarına yönelik yapılan ve bu işletmelerdeki hata/hilelerin tespit edilmesi için anket çalışması yapılmıştır. Veri değerlemede frekans yüzdeleri dikkate alınarak yapılmıştır. Bulgular – Çalışma sonucunda, hilenin yapılma gerekçesi olarak işletmedeki kontrol ve denetimlerin yetersiz veya hiç olmaması ön plana çıkarken, karşılaşılan hile türleri olarak da borçların/giderlerin düşük gösterilmesi ve gelirlerin ve giderlerin farklı dönemlere kayıt edilmesi ile karın yüksek gösterilmesi durumları ön plana çıkmaktadır. Tartışma – Araştırma sonucunda mevcut denetim sisteminin yetersizliği ve vergi affı kanunları hatalı ve hileli işlemlerin yapılmasına neden olmaktadır. Hatalı/hileli işlemlerin tespit süresinin uzaması işletmelerde sürekliliğin, karlılığın ve denetimin etkinliğinde önemli bir rol oynamaktadır.