Psikolojik Sözleşme, Örgütsel Adalet, Örgütsel Güven Ve İşyerinde Yalnızlık İlişkisi: Karşılılık Normu Yaklaşımı

Özet

Amaç – Yalnızlık sadece sosyal hayat içerisinde değil, aynı zamanda örgüt içerisinde de yaşanan bir duygudur. Bu duyguyu tetikleyen etkenlerden biri ise güvendir. Adalet algısı ile örgüt ile çalışan arasındaki ilişkiyi değerlendiren psikolojik sözleşme ise güvenin oluşmasında önemlidir. Bu kavramlar ise temelde karşılılık normuna dayanmaktadır. Mevcut çalışmanın amacı restoran çalışan davranışlarının ilgili kavramlar arasındaki ilişkinin karşılılık normu temelinde açıklanmasıdır. Yöntem – Araştırmada karşılılık normunu ölçmek amacıyla Wu vd. (2006)’nın geliştirdiği ölçek kullanılmıştır. Örgütsel adalet ölçeği Niehoff ve Moorman (1993) tarafından geliştirilen üç boyutlu (dağıtım, işlem ve etkileşim adaleti) ve 20 ifadeden oluşmaktadır. Psikolojik sözleşmenin çiğnenme ve ihlali için Robinson ve Morrison (2000)’un geliştirdiği dokuz ifadeli ölçek kullanılmıştır. Örgütsel güven kavramı 12 ifadeden oluşan Cook ve Wall (1980) ölçeği ile ölçülmüştür. Ölçek, güvenilir niyete güven ve yeteneklere güven olmak üzere iki boyut içermektedir. Son olarak işyerinde yalnızlık ise Wright vd. (2006) tarafından oluşturulan ve Doğan vd. (2009) tarafından da Türkçeleştirilen ölçek aracılığı ile ölçülmüştür. Araştırma Muğla ilinde faaliyet gösteren restoran işletmeleri çalışanlarını kapsamaktadır. Anket tekniği ile veriler toplanmış, dağıtılan 500 anketten 391 adet anket veri analizine uygun olarak değerlendirilmiştir ve analizler gerçekleştirilmiştir. Bulgular – Araştırma sonucuna göre karşılılık normu örgütsel adalet ve psikolojik sözleşme kavramlarını açıklamaktadır. Karşılılık normu örgütsel adaleti arttırırken, psikolojik sözleşme ihlal ve çiğnenmesini azaltmaktadır. Diğer yandan örgütsel adalet örgütsel güveni arttırırken, psikolojik sözleşme ihlal ve çiğnenmesi örgütsel adaleti azaltmaktadır. Son olarak örgütsel güven algısı ise çalışanların işyerinde yalnızlığı azaltmaktadır. Tartışma – Örgüt içerisinde yükümlülüklerin yerine getirilmemesi, çalışanlarda adalet ve psikolojik sözleşme ihlal ve çiğnenmesine dair algıları etkilemektedir. Karşılılığın olması ile birlikte çalışanlar örgütü daha adil bir kurum olarak değerlendirirken, çalışanlar örgütlerinin vaatlerini yerine getirdiklerine de inanmaktadır. Bu da çalışanların güven algılarını arttırırken, işyerindeki yalnızlık algısını azaltmaktadır.