Kadın Astların Perspektifinden Kadın Yöneticiler: Hiyerarşik İlişkiler Bağlamında Nitel Bir Araştırma

Özet

Amaç – Literatürde, kadın ve erkek çalışanların kadın yöneticilerle çalışmayı genellikle tercih etmedikleri ifade edilmekte ve bu durumun nedenleri hem toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin kalıp yargılara hem de Sosyal Kimlik Teorisi perspektifiyle Kraliçe Arı Sendromu gibi olgulara dayandırılmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, kadın çalışanların kadın yöneticileri hakkındaki algılamalarını ve tutumlarını araştırmak ve iş yaşamında kadınlar arasındaki hiyerarşik ilişkileri mevcut yaklaşımlar ışığında tartışmaktır. Yöntem – Tümevarım yaklaşımı ve fenomenolojik araştırma deseni ile nitel bir araştırma tasarlanarak 20 farklı sektörden 40 kadın çalışana ulaşılmıştır. Elde edilen veriler MAXQDA 2020 Nitel Veri Analizi Programı aracılığı ile İçerik Analizine tabi tutulmuştur. Bulgular – Araştırmanın en önemli sonuçlardan biri, katılımcıların yüzde 38’inin erkek yönetici ile çalışmayı tercih ederken yüzde 18’inin kadın yönetici ile çalışmayı tercih etmesidir. Katılımcıların yüzde 13’ü ise tercihlerini, cinsiyet faktörünün değil, yöneticinin karakterinin ve yönetsel yetkinliğinin belirleyeceğini dile getirmişlerdir. Ayrıca araştırmaya katılanların yüzde 45’i kadın yönetici ile çalışmanın “güzel, rahatlatıcı ve güven verici bir duygu” olduğunu belirtirken yüzde 48’i “kötü, rahatsız ve tedirgin edici bir duygu” olduğunu ifade etmiştir. Katılımcıların yüzde 78’inin toplam 67 kez değindiği önemli bir konu, “kadın” ve “anne” olmaları nedeniyle kadın yöneticiler tarafından daha iyi anlaşıldıklarını hissetmeleridir. Diğer taraftan, profesyonel bir iş ilişkisinde korunması gereken resmiyetin, kadın ast ve üstler arasında korunamaması ve kimi zaman sınırların aşılması, bir dezavantaj olarak sıkça dile getirilmiştir. Tartışma – Araştırma sonuçları, kadın çalışanların erkek yöneticilerle çalışmayı tercih etme eğiliminin, literatüre paralel olarak devam ettiğini göstermiştir. Bununla birlikte, katılımcıların bu tercihinde kendi olumsuz deneyimlerinin belirleyici olduğu ve kadın yöneticileri genellikle cinsiyetten bağımsız faktörlerle değerlendirmeye çalıştıkları saptanmıştır.