Sistem Dinamiği Modeli ile Elektrik Enerjisi Piyasasının İncelenmesi

Özet

Amaç – Bu çalışma kapsamında, Türkiye’nin elektrik piyasasını modellemek için Sistem dinamiği modeli (SDM) Vensim PLE programı ile oluşturulmuştur. Sistem dinamiği modeli, bu tür karmaşıklıkları modellemek için uygun bir yaklaşımdır. Yöntem – Sistem dinamiği, geri bildirim sistemlerine dayanan bir metodolojidir. Sistem Dinamiği Jay Wright Forrester tarafından geliştirimiştir. Forrester'ın metodolojisi, karmaşık ve dinamik sistemler için bilgisayar modelleri oluşturmak için bir temel sağlamaktadır. STELLA, VENSIM, POWERSIM gibi birçok yazılım günümüzde sistem dinamiği modellemesinde kullanılmaktadır. Bulgular – Geliştirilen SD model ile 2005-2030 yılları arasında sistemin davranışı incelenmiştir. Öncelikle model incelenerek mevcut durum analiz edilmiştir. Mevcut durum incelendiğinde, gerçekleşen elektrik enerjisi üretim, elektrik enerjisi tüketim, CO2 emisyonu, nüfus, gibi değişkenlerin gerçek değerleriyle uyumlu model sonuçları elde edilmiştir. Mevcut duruma ilişkin karşılaştırmalı sonuçlar incelenmiştir. Mevcut durumun ardından sekiz senaryo geliştirilmiştir. Mevcut durumun incelenmesinin ardından sekiz adet senaryo analizi gerçekleştirilmiştir. Bu senaryolarda sırasıyla, senaryo 1 için elektrik enerjisi kayıp ve kaçak oranının 2013 yılı itibariyle %5 olması durumu, senaryo 2 için elektrik enerjisi kayıp ve kaçak oranının 2013 yılı itibariyle %10 olması durumu, senaryo 3 elektrik enerjisi kayıp ve kaçak oranının 2013 yılı itibariyle %18 olması durumu, , senaryo 4 elektrik enerjisi kayıp ve kaçak oranının 2013 yılı itibariyle %30 olması durumu, senaryo 5 nüfusun artması durumu, senaryo 6 nüfusun azalması durumu, senaryo 7 yeni elektrik santralinin kurulmasının ortalama 3 yıl sürmesi durumu, senaryo 8 sanayi sektöründe elektrik enerjisi tüketiminin %15 artması durumu incelenmiştir. Tartışma – Sonuçlar incelendiğinde; kayıp ve kaçak oranların kontrolünün oldukça önemli olduğu söylenebilir. Ayrıca belirli bir süreye gereksinim duyulan yeni elektrik santrallerinin kuruluma başlama zamanlarının planlanması oldukça önemlidir. Geliştirilen sistem dinamiği modeli ile farklı senaryo durumları incelenerek etkin politikaların tasarlanması sağlanabilir.