Aşırı İş Yükünün İş Stresi, Tükenmişlik ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisinde Dağıtım Adaletinin Rolü: Sivil Havacılık Sektöründe Bir Araştırma

Özet

Amaç – Bu araştırmada, sivil havacılık sektörü personellerinde oluştuğu düşünülen aşırı iş yükü algısının tükenmişlik düzeyine, işten ayrılma niyeti düşüncesine ve iş stresi üzerindeki etkisinin ve bu ilişkide dağıtım adaleti etkisinin aracılık rolünü üstlenip üstlenmediğinin ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır. Yöntem – Bu araştırma nicel araştırma yöntemlerinden çoklu hiyerarşik regresyon modeli ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri sivil havacılık sektöründe faaliyetlerini yürüten bir işletmede basit tesadüfî örnekleme yöntemi kullanılarak 138 çalışandan anket tekniği kullanılarak elde edilmiştir. Veriler toplanmış ölçeklerin uyumluluğunu belirlemek için doğrulayıcı faktör, hiyerarşik regresyon, korelasyon, t-testi ve tek yönlü ANOVA testi analizleri uygulanmıştır. Bulgular – Araştırmada 10 hipotez test edilmiştir. Aşırı iş yükü iş stresini, tükenmişliği, İAN’yi pozitif ve dağıtım adaletini algısını ise negatif ve anlamlı olarak etkilemektedir. Dağıtım adaleti algısı tükenmişlik düzeyini, İAN’yi negatif ve anlamlı olarak etkilemektedir. Dağıtım adaleti algısının iş stresi üzerinde ise anlamlı bir etkiye sahip olmadığı sonucu çıkmıştır. Ayrıca, aşırı iş yükü ile iş stresi; tükenmişlik ve İAN ilişkisinde dağıtım adaletinin düzenleyici olmadığı belirlenmiştir. Araştırmada çıkan bir başka sonuç, sendika üyesi olmayan çalışanların sendika üyesi çalışanlara oranla tükenmişlik düzeyleri ve işten ayrılma niyetlerinin daha yüksek olduğu görülmüştür. Tartışma – Aşırı iş yükü algısı kaynaklı stres, tükenmişlik, işten ayrılma niyetinin oluşması ve dağıtım adaletini sağlanmadığına yönelik oluşan algılar çalışanlar ve işletmeler üzerinde oluşturduğu olumsuz sonuçlar; işletmelerin sektörde devamlılığını sağlayabilmesine, strateji ve hedeflerini gerçekleştirmesine olumsuz yönde etki edecektir. Çalışanlarında ve işletmelerinde istenmeyen bu durumların yaşanmaması adına aşırı iş yükünün azaltılmasına ve dağıtım adaletinin sağlanmasına yönelik olarak; yönetimsel planlama ve iyileştirmeler, problemliklerin tespiti, personel sayısının arttırılması, görev dağılımının gözden geçirilmesi, ödüllendirme, çalışanlardan şikâyet ve öneri dönüşleri alınması gibi bir takım önleyici ve düzeltici çalışmalar yapılabileceği değerlendirilmektedir.