Çalışanların İş Güvenliği Katılımında Yönetimin Rolü: Kavramsal Bir Model Önerisi

Özet

Amaç – Çalışmanın temel amacı, iş kazalarının azaltılmasında üst yönetimin etkisini kurumsal ve bütüncül bir model önerisi aracılığıyla ortaya koymaktır. Yöntem – Araştırma betimleyici yapıda ve hipotez geliştirmeye dönük olup, ikincil verilerin incelenmesi yoluyla yürütülmüştür. Araştırma modelini oluşturan faktörler güvenlik iklimi ve güvenlik kültürü boyutlarından alıntılanmıştır. Modeli oluşturan boyutlar; kadercilik inancı, kural ihlalleri, yönetimin güvenlik bağlılığı ve katılımı, İSG eğitimi, kaynak tahsisi ile çalışanların güvenlik faaliyetlerine katılımı ve yetkilendirmedir. Bu kapsamda bahsi geçen boyutlar hakkında teorik çerçeveden hareketle aralarında oluşabilecek nedensellik ilişkilerinin belirlenebilmesine odaklanılmıştır. Araştırmanın iki bağımlı değişkeni “çalışan katılımı ve yetkilendirme” ile “İSG eğitimi ve kaynak tahsisi” dir. Bunun yanında bu bağımlı değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi de bahsedilmeye değer olarak görülmüştür. Dolayısıyla işyerlerinde güvenliğe yönelik faaliyetlerin yönetimsel tutumlar aracılığı ile oluştuğu vurgulanmaktadır. Sonuç olarak güvenlik iklimini etkileyen boyutların öncüllük ve ardıllık sırasını gösteren nedensellik ilişkileri, bu araştırmanın temel konusunu oluşturmuştur. Bulgular – Araştırma model önerisi çerçevesinde hipotez öngörüsünde bulunulmuştur. Literatürden elde edilen bulgulara dayanarak kadercilik, kural ihlallerini; kural ihlalleri, yönetimin dâhil olması ve bağlılığını; yönetimin bağlılığı ve dâhil olması, çalışan katılımı ve yetkilendirmeyi; yönetimin bağlılığı ve dâhil olması, İSG eğitimi ve kaynak tahsisini; İSG eğitimi ve kaynak tahsisi ile çalışanların katılımı ve yetkilendirilmesi birbirlerini karşılıklı etkilediği yönünde görüşler hâkimdir. Buna dayanarak bir model önerisinde bulunulmuştur. Tartışma – Çalışmada önerilen modelin kuramsal yapısı çerçevesinde, literatürde yer alan bulgulara dayanarak, üst düzey yöneticiler tarafından yapılabilecek iyileştirmelerin iş kazalarını önemli oranda azaltılabileceği düşünülmektedir.