Özel Hastanelerde Bütçeleme Sürecinin Katılımcı Bütçe Üzerine Etkileri: Ankara İli Örneği

Özet

Amaç: Araştırmanın amacı, Ankara ilinde faaliyet gösteren özel hastanelerde katılımcı bütçe anlayışının idari çalışanlar açısından değerlendirilmesi; bütçe planlama, bütçe hazırlık ve bütçe uygulama anlayışının katılımcı bütçe üzerindeki etkisi ve bütçe analizin bu etkide düzenleyici rolü değerlendirmektedir. Yöntem: Etik izin onayı alınmış anket formu ile hastanelere başvuru yapılarak araştırma izni alınmıştır. Alınan izin doğrultusunda araştırmaya dâhil edilen personellere yüz yüze görüşmeler yapılarak anket formunu yanıtlamaları sağlanmıştır. Örnekleme yöntemi olarak kolayda örnekleme yöntemi uygulanmış ve 144 anket değerlendirmeye alınmıştır. Araştırmanın düzeyi ve sınırlılıkları göz önünde bulundurulduğunda örneklem çapının anlamlılık düzeyinin (%5), gücünün (%95) ve etki büyüklüğünün (orta düzey: %15) alınmasına karar verilmiştir. Araştırmada üç bağımsız bir düzenleyici ve bir de bağımlı olmak üzere toplam beş değişken bilgisi de kullanılarak örneklem çapı 138 olarak hesaplanmıştır. Hesaplamalar GPower 3.1.9.7 yazılımı kullanılarak yapılmıştır. Temel analizler SPSS ölçüm modeli analizi Amoss’da, yapı ve ayrışma geçerliliği SmartPLS’de ve araştırma modeli analizi SPSS Process Macro uzantısıyla yapılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler varyans, DFA, AFA, MTK, Bartlett's Testi, KMO istatistiği, Korelasyon Analizi, t-testi, Cronbach's Alpha katsayısı, Anova ve Tukey testleri kullanılarak değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır. Bulgular: Araştırmada regresyon katsayıları incelendiğinde katılımcı bütçe üzerinde bütçe planlama, bütçe hazırlık, bütçe uygulama ve analiz değişkenlerinin etkisinin pozitif ve anlamlı olduğu görülmektedir. Etkileşim teriminin de anlamlı ve negatif yönlü olduğu görülmektedir. Analiz düzeyi arttıkça bütçe planlama ve bütçe uygulamanın katılımcı bütçe üzerindeki etkisi azalmaktadır. Tartışma: Özel hastanelerde katılımcı bütçe algısı ülkemizde yeterli seviyede değildir. Bütçe planlama, bütçe hazırlık, bütçe uygulama süreçlerinin katılımcı bütçe üzerine etkisi ve bu etkide bütçe sapma analizinin düzenleyici rolü değerlendirilmiştir. Literatürde hastanelerde bütçe sürecine yönelik çalışmalar değerlendirilse de katılımcı bütçe boyutuyla bir araştırma gözlemlenmemiştir. Bu noktada literatüre önemli ölçüde katkı sağlayacağı düşünülmektedir.