Psikobiyolojik Kişilik Kuramı Faktörleri İle İş Performansı Arasındaki İlişkide Etik Eğilimlerin Etkisi

Özet

Amaç – Bu araştırma psikobiyolojik kişilik kuramına göre mizaç ve karakter faktörleri ile iş performansı arasındaki ilişkide etik eğilimlerinin aracılık rolünün olup olmadığını tespit etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Yöntem – Araştırmanın örneklemini Ankara ilinde bulunan insan kaynakları danışmanlığı kapsamında özellikle işe alım süreçlerinde adayların kişilik özelliklerinin iş performansına etkisinin incelenmesini talep eden uluslararası düzeyde faaliyet gösteren tıbbi cihaz üretim fabrikası, ulusal düzeyde elektrik ürünleri üretim fabrikası, ulusal ve uluslararası düzeyde faaliyet gösteren mühendislik firması ve hizmet sektöründe faaliyet gösteren finansal danışmanlık firması olmak üzere 4 firmanın çalışanları (n=111) oluşturmuştur. Veriler “Karakter ve Mizaç Ölçeği (TCI)”” ve Etik Eğilimler Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizi için frekans, güvenirlik, korelasyon, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri ve yapısal eşitlik modellemesi kullanılmıştır. Bulgular – Yapılan analizler sonucunda mizaç faktörlerinden ‘yenilik arayışı’, karakter faktörlerinden ‘acıma’ ve etik eğilimlerden ‘acıdan kaçınma’ ile iş performansı arasında istatistiki anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiştir. Ancak temel hipotez olan kişilik özellikleri ile iş performansı arasındaki ilişkide etik eğilimlerin aracılık rolü desteklenmemiştir. Tartışma – Araştırma sonuçlarına göre özellikle işe alım süreçlerinde belirli pozisyonlar için belirli kişilik özelliklerine sahip adayların daha başarılı olacağına ilişkin algının tersine, kişilik özelliklerinin ve etik eğilimlerin belirgin bir şekilde iş performansını yordamadığı görülmüştür. Bu sonuçlar göz önünde bulundurulduğunda araştırmanın, işe alım süreçlerinde kişilik ve etik eğilimlerin tespit edilmesine odaklanmak yerine daha somut düzeyde tutum ve davranışları belirlemeye yönelik yöntemlere odaklanılması konusunda araştırmacı ve uygulayıcılara fikir vereceği öngörülmektedir.