KOBİ’lerde Örgütsel Çift Yönlülük, Dijital Dönüşüm, Rekabet Avantajı, Stratejik Çeviklik ve Çevresel Olumsuzluk Arasındaki İlişkiler

Özet

Amaç – Bu çalışmanın amacı KOBİ’lerde örgütsel çift yönlülüğün ve dijital dönüşümün rekabet avantajına etkilerini çevresel olumsuzluk ve stratejik çevikliğin düzenleyici rolleri altında ortaya koymaktır. Yöntem – Çalışmada nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırma evreni, Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) 2020 yılı sonu verilerine göre İstanbul il sınırları içerisindeki 50 kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı ya da mali bilançosu 25 Milyon Türk Lirasını aşmayan ve toptan ve perakende ticaret sektöründe yer alan 17451 küçük ölçekli KOBİ’lerin girişimci ve yöneticileridir. Bu kesitsel araştırmada, kolayda örnekleme yöntemiyle ulaşılan 450 küçük ölçekli KOBİ’lerin girişimci ve yöneticilerine online anket gönderilmiş ve geçerli sayılan 366 anketten elde edilen veriler Smart PLS programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Bulgular – Araştırmanın sonuçları örgütsel çift yönlülük ile dijital dönüşümün rekabet avantajı üzerindeki pozitif etkilerini doğrularken, aynı zamanda stratejik çevikliğin düzenleyici rolü olduğu fakat çevresel olumsuzluğun bu değişkenler arasındaki ilişkiyi düzenlemediğini göstermektedir. Diğer bir deyişle, bu çalışmanın sonuçları, dijital dönüşüm uygulamalarından üst seviyede yararlanabilen girişimcilerin/yöneticilerin sahip oldukları beceri ve yetkinlikleri aynı anda kullanabilme yetisine haiz olduklarında örgütlerine rekabet üstünlüğü kazandırdıklarını göstermektedir. Tartışma – Araştırma bulguları, KOBİ’lerin çift yönlülüklerinin dijital dönüşümlerini kolaylaştırarak arttırdığını, aynı zamanda hem çift yönlülüklerinin hem de dijital dönüşümlerinin rekabet avantajlarını arttırdığını göstermektedir. Buna ilaveten KOBİ’lerin çift yönlülüklerinin dijital dönüşümleri aracılığıyla da rekabet avantajlarını arttırdığını ortaya koymaktadır. Araştırma sonuçları, stratejik çevikliğe sahip KOBİ’lerin, dinamik süreçleri ve çevreye uyum sağlayarak dönüşebilme becerileri sayesinde çift yönlülüklerinin rekabet avantajlarına olumlu etkilerini daha da arttırdığına işaret etmektedir. Buna karşın, yaşanan çevresel olumsuzlukların, KOBİ’lerin çift yönlülüklerinin rekabet avantajlarına olumlu etkilerini azaltmadığı tespit edilmiştir. Bu durum, çevresel olumsuzlukların olduğu pazarların aynı zamanda yeni radikal değişimleri gerçekleştirmeyi zorunlu kılması, daha proaktif, etkin ve güncel stratejileri teşvik etmesi sebebiyle doğal olarak rekabet avantajına dönüşümün sağlanabilmesi şeklinde açıklanabilir.