İş Doyumunun Sanal Kaytarma Davranışı Üzerindeki Etkisi: Gaziantep İlinde Özel Sektörde Çalışanlar Üzerinde Bir Araştırma

Özet

Amaç – Teknolojide yaşanan gelişmelerle birlikte internet günlük hayatın önemli bir parçası durumuna gelmiştir. Ancak internetin yaygınlaşması ve işletmelerde de yoğun şekilde kullanılmaya başlanması neticesinde çalışan bireylerin iş yerinde sanal kaytarma davranışında bulunmaya başladıkları görülmüştür. Çalışanları sanal kaytarma davranışı sergilemeye yönlendiren pek çok faktör bulunmaktadır. Bu çalışma çerçevesinde iş doyumunun sanal kaytarma davranışı üzerinde etkisi olup olmadığının araştırılması amaçlanmıştır. Yöntem – Araştırma kapsamında bir anket formu oluşturularak, 21 Nisan 2019 ile 17 Temmuz 2019 tarihleri arasında Gaziantep ilinde özel sektörde çalışan 413 kişi üzerinde anket uygulaması gerçekleştirilmiştir. Çalışanların iş doyumlarını ölçmek üzere Brayfield ve Rothe (1951) tarafından geliştirilen, Yoon ve Thye (2002) tarafından kısaltılan, Kuşluvan ve Kuşluvan (2005) tarafından Türkçe diline uyarlanan 5 maddelik iş doyumu ölçeği kullanılmıştır. Çalışanların siber aylaklık davranışlarını ölçmek üzere ise Blanchard ve Henle (2008) tarafından geliştirilen, Kalaycı (2010) tarafından Türkçe diline uyarlanan, 23 madde ve 4 boyuttan meydana gelen Sanal Kaytarma Davranışı Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS-22 programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Bu doğrultuda, faktör analizi, güvenilirlik analizi, regresyon analizi, Bağımsız Örneklem T Testi ve ANOVA Testi kullanılmıştır. Bulgular – Sanal kaytarma davranışı ölçeği üzerinde gerçekleştirilen faktör analizi neticesinde; arama yapma, bireysel işler, sosyalleşme ve haber takibi şeklinde isimlendirilen 4 faktör tespit edilmiştir. Çalışmanın ana amacı doğrultusunda gerçekleştirilen hipotez testleri neticesinde; iş doyumunun sanal kaytarma davranışı faktörleri üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olmadığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte, sanal kaytarma davranışı faktörleri ve iş doyumuna verilmiş olan yanıtların, katılımcıların çeşitli demografik özelliklerine göre farklılaşmakta olduğu bulgusu elde edilmiştir. Tartışma – İş doyumunun sanal kaytarma davranışı üzerinde anlamlı etkisi olmadığına ilişkin bulgunun, literatürdeki önceki çalışmaların bulgularıyla genel olarak paralellik göstermediği saptanmıştır. İş doyumunun sanal kaytarma davranışı faktörleri üzerinde anlamlı etkiye sahip olmamasının nedeni ise, internet kullanımının gündelik yaşamda ve iş yaşamında artık normal bir davranış şeklinde algılanıyor olması biçiminde değerlendirilmiştir.