Kontrol Odağının İş Tatmini ve Yaşam Doyumuna Etkisi: Kamu Görevlileri Üzerine Bir Araştırma

Özet

Amaç – Bu çalışma, kamu görevlilerinin kontrol odağı algılarının iş tatmini ve yaşam doyumu üzerindeki etkisini ve bu değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem – Bu çalışma, nicel araştırma yöntemlerinden biri olan ilişkisel tarama modeliyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri, Afyon ilindeki kamu kurumlarında çalışan 347 görevliye uygulanan anket yöntemiyle elde edilmiştir. Araştırmanın hipotezlerini test etme amacıyla korelasyon ve regresyon analizleri yapılmıştır. Bulgular – Yapılan analizler sonucunda, katılımcıların genel kontrol odağı ve iç kontrol odağı ile iş tatmini ve yaşam doyumu arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, dış kontrol odağı ile yaşam doyumu arasında ve iş tatmini ile yaşam doyumu arasında anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Buna karşın dış kontrol odağı ile iş tatmini arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmamıştır. Regresyon analizi bulgularına göre, katılımcıların genel kontrol odağı algılarının iş tatmini üzerinde anlamlı bir etkisinin olduğu ancak yaşam doyumu üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı; iç kontrol odağı algılarının iş tatmini üzerinde anlamlı bir etkisinin olduğu ancak yaşam doyumu üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı ve dış kontrol odağı algılarının iş tatmini ve yaşam doyumu üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Tartışma – Yüksek iç kontrol odağına sahip olmanın örgütsel ve bireysel kazanımları dikkate alındığında iş yaşamında ve sosyal yaşamda kontrol odağının önemi ortaya çıkmaktadır. Özellikle iş başarısı açısından bireylerin başarılarının kendi çabalarına bağlı olduğu ve sonuçları kendilerinin kontrol edebileceği inancı iş tatminini etkileyebilir. Diğer yandan bireylerin sosyal yaşamlarında da bu etkilerin yansıması görülebilecektir. Ayrıca, çalışanların iş tatminleri ve yaşam doyumlarının yüksek olması ile sergileyecekleri bireysel başarılar, örgütlerin başarısına da olumlu katkıda bulunacaktır. Özellikle kamu kurumlarında çalışanların iç kontrol odağı algısıyla iş tatmini ilişkisinin yüksek olması, güçlü bir motivasyon kaynağı sağlayarak kamu hizmetlerinin niteliğini de artırabilecektir.