Enerji Fiyatlarının Bist Sınai Endeksine Etkisi: Yapısal Var (SVAR) Modeli İle Bir İnceleme

Özet

Amaç – Portföy çeşitlendirmesi yapmak yatırımcılara risklerini dağıtma imkanı sunmaktadır. Ancak çeşitlendirme yaparken portföye eklenecek yatırım araçlarının birbiriyle olan ilişkilerini detaylıca değerlendirmek gerekmektedir. Bu çalışmada BIST Sınai endeksi ile üretim hattının önemli girdilerinden olan doğalgaz ve petrol arasındaki ilişkinin tespiti amaçlanmıştır. Yöntem – Bu çalışmada, 02.01.2013-29.12.2023 dönemi günlük kapanış verileri kullanılarak, BIST Sınai endeksi ile doğalgaz ve petrol arasındaki ilişki Yapısal VAR Modeli (SVAR) ile araştırılmıştır. Analiz sonuçları Granger nedensellik testi, etki-tepki fonksiyonları ve varyans ayrıştırması ile desteklenmiştir. Bulgular – Bu çalışmanın sonuçları, enerji fiyatlarının BIST Sınai endeksi üzerindeki etkisini yapısal kırılmaları dikkate alarak ortaya çıkarmıştır. Granger nedensellik testi sonuçları, Brent petrol fiyatlarının BIST Sınai Endeksi’nde ve endekste yaşanan kırılmalarda etkisinin olduğunu, doğalgaz fiyatlarının ise endeks üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığını göstermiştir. Petrol fiyatlarının endekse negatif etkisi olmakla birlikte, yapısal şokların etkisi açısından değerlendirildiğinde her değişkenin kendi içsel şoklarından etkilendiği ve bu etkinin kısa süreli olduğu sonucuna varılmıştır. Varyans ayrıştırması sonuçları, BIST Sınai’de meydana gelen değişimin onuncu döneme kadar %98.4 oranıyla tamamına yakın bir kısmının kendi içsel şoklarından kaynaklandığını ortaya çıkarmıştır. Tartışma – Yatırımcıların BIST Sınai endeksine yatırım kararı alırken doğalgaz ve petrol fiyatlarının BIST Sınai endeksi ile olan ilişkisini göz ardı etmemeleri gerektiği söylenebilir. Özellikle Brent petrol fiyatlarındaki artışın BIST Sınai endeksindeki hisse senetlerinde fiyat düşüşüne neden olabileceği yatırım kararı aşamasında yardımcı bir bilgi olabilir.