Borsa İstanbul Otomotiv Endeksindeki Şirketlerin COVID-19 Dönemindeki Finansal Performanslarının TOPSIS Yöntemine Göre Değerlendirilmesi

Özet

Amaç – Bu çalışmada amaç Türkiye ekonomisi açısından hem istihdam, ar-ge, sürdürülebilirlik hem de ihracatın lokomotifi konumunda bulunan otomotiv sektörünün Covid-19 salgınının başlangıcından önceki ve salgın sürecinde Borsa İstanbul (BİST)’te işlem görmekte olan sektör şirketlerin finansal durumlarının ne ölçüde etkilendiğinin analiz edilmesidir. Yöntem – Çalışmada, BİST’de işlem görmekte olan otomotiv endeksinde yer alan 8 şirketin finansal tabloları kullanılarak 14 adet finansal oran belirlenmiştir. Belirlenen oranlar likidite, faaliyet, mali yapı ve kârlılıkla ilgili olup 2019 yılının ilk üç aylık dönemi ile 2021 yılının son üç aylık dönemi arasındaki zaman aralığını kapsamaktadır. TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution) çok kriterli karar verme yöntemlerinden biri tanesidir ve çalışmada finansal analizler bu yöntem kullanılarak yapılmıştır. Bulgular – Bu çalışmada belirlenen oranların Covid-19 öncesi ve salgın dönemi (2019-2021 arası 3’er aylık dönemler) ele alınarak göstermiş olduğu trend incelenmiştir. Elde edilen sonuçlar neticesinde 1. aşamada her döneme ait Karar Matrisi, 2. aşamada dönemlere ilişkin Normalize Edilmiş Karar Matrisi, 3. aşamada Ağırlıklı Standart Karar Matrisinin hazırlanmasıyla 4. aşamada ideal A+ ve ideal A- çözümleri oluşturulmuştur. 5. aşamada alternatifler arasındaki mesafe ölçümleri hesaplanmıştır. 6. aşama olan sonuç aşamasında ise ideal çözüme göre yakınlık hesapları yapılmıştır. Sonuç olarak 2019-1, 2021-4 dönemleri arasındaki şirketlerin Ci değerleri belirlenmiştir. Tartışmalar – Çalışmada elde edilen sonuçlar bu konuda daha önce yapılmış olan çalışmalarla benzerlik göstermektedir. Covid-19 sürecinden önceki dönem, sürecin başlangıcı ve süreç içinde şirketlerin finansal performanslarında TOAS hariç önemli bir değişiklik meydana gelmemiştir. Bu durumla ilgili olarak yatırım, ar-ge ve ihracatın şirketlerin finansal performanslarıyla birlikte incelenerek değerlendirilmesi söz konusu olabilir.