Türkiye’de Banka Performansı ve Reel Döviz Kurları İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı

Özet

Amaç - Bu araştırmanın amacı, reel efektif döviz kurlarının Türk Bankacılık Sektörü’nün performansı üzerindeki etkisini 2012:03-2023:03 dönemi aylık verilerini kullanarak ekonometrik olarak analiz etmektir. Yöntem - Araştırmada ARDL yöntemi kullanılmıştır. Ekonometrik analizde banka performansını temsil eden Aktif Kârlılığı (ROA) ve Özkaynak Kârlılığı (ROE) olmak üzere iki değişken, döviz kurlarını temsil eden, enflasyon etkilerinden arındırılmış reel efektif döviz kuru (EXR) olmak üzere bir değişken kullanılmıştır. Bankacılık performansı ve döviz kurları arasındaki ilişkinin kısa ve uzun dönem analizleri Pesaran ve Shin (1999) ile Pesaran (2001) tarafından geliştirilen “Sınır Testi” yaklaşımı ile yapılmıştır. Bulgular – Banka performansı ile reel döviz kurları arasında hem uzun dönem hem de kısa dönemde bir eşbütünleşme ilişkisi bulunmaktadır. Türkiye’de reel döviz kurları, incelenen dönem itibariyle banka performansını pozitif yönde etkilemektedir. Tartışma- Döviz kuru oynaklığının bankaların sermaye getirileri üzerindeki etkisi ile ilgili teorik beklenti negatif olması yönündedir. Çalışmada döviz kuru değişkenini temsilen nominal değil, reel döviz kuru değişkeninin kullanılması bu sonucun ortaya çıkmasında etkili olmuştur. İncelen dönem itibariyle döviz kurlarının enflasyon oranlarının altında bir seyir izlediği ve bu nedenle enflasyon etkilerinden arındırılmış reel efektif kurun yıllar itibariyle düştüğü gözlenmiştir. Dolayısıyla, enflasyon oranlarının altında kalan reel döviz kurları, bankaların performansını negatif değil pozitif yönde etkilemiştir.