Muhasebe Meslek Mensuplarının İş Tatmin Düzeylerinin, Hile Eğilim Düzeylerine Etkisi

Özet

Amaç – Bu çalışmada muhasebe meslek mensuplarının iş tatmin düzeylerinin hile eğilimlerine nasıl etki yaptığı belirlenmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda oluşturulan model doğrultusunda söz konusu değişkenlerinin birbirleriyle ilişkisinin ortaya konulması bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Yöntem – Yapılan araştırmada verilerin elde edilmesi için sosyal bilimlerde en çok kullanılan, anket yöntemi kullanılmıştır. İş tatminini ölçmek için Price (2001) tarafından geliştirilen ve 6 ifadeden oluşan tek boyutlu “İş tatmini” ölçeğinden yararlanılmıştır. Hile eğilimini ölçmek için ise 2 boyutlu ve 8 ifadeden oluşan Pehlivan ve Koç’un (2020) geliştirdikleri ölçek kullanılmıştır. Söz konusu ölçeklerin güvenilirlik ve geçerlilik analizleri gerçekleştirilmiştir. İş tatmininin hile eğilimi üzerindeki etkisi yol analizi ile belirlenmiştir. Bulgular – Bulgular: Analizler neticesinde iş tatmininin genel hile eğilimi üzerinde -0,40 negatif bir etkisinin olduğu görülmektedir. İş tatmini içsel hile eğilimini -0,36, dışsal hileyi ise -0,42 negatif yönlü etkilediği tespit edilmiştir. Bu anlamda muhasebe meslek mensuplarının iş tatmini düzeyi arttıkça, hileye yönelme eğilimlerinin azaldığı tespit edilmiştir. Iş tatmininin dışsal hile eğilimini, içsel hile eğiliminden daha fazla etkilediği saptanmıştır. Tartışma – İş tatmininin muhasebe hilelerinin azaltılması noktasında önemli olduğu görülmektedir. Özellikle günümüzde işletme içinden ve dışından ihtiyaç duyulan artan güvenilir muhasebe bilgisi ihtiyacı düşünüldüğünde, işletme içerisinde iş tatminin sağlanmasının güvenilir bilgi ihtiyacı sağlamada önemli bir unsur olduğu görülmektedir. Kişilerin içgüdüsel olarak içselleştirdiği unsurlar üzerinde iş tatminin daha az etkili olduğu düşünülmektedir. Öte yandan dışsal etkiler genellikle duruma ve koşullara göre değişebilen özellikler göstermekte ve iş tatmini dışsal etkilerin azaltılması noktasında daha etkili olduğu düşünülmektedir.