Davranışsal Finans Eğilimlerinin Risk Alma Düzeyine Etkisi

Özet

Amaç – Geleneksel finans teorilerinde, insanların rasyonel hareket ettiği varsayıldığından, insan psikolojisinin bir önemi bulunmamaktadır. Bu çalışmanın amacı, yatırımcıların rasyonel olmayan davranışlarını analiz etmektir. Yatırımcıların, yatırım kararı verirken hangi davranışsal eğilimlerde bulunduğu ve bu eğilimlerin yatırımcıların risk alma düzeylerini (risk toleranslarını) nasıl etkilediği saptanmaya çalışılmıştır.

Yöntem – Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden anketle veri toplama tekniğinin kullanılmıştır. Araştırmanın ana kütlesini telekominikasyon sektöründeki bir firmanın çağrı merkezi çalışanları oluşturmaktadır. Kasım-Aralık 2019 tarihleri arasında rasgele örnekleme yöntemi ileseçilen 401 katılımcıdan veri elde edilmiştir. Araştırma bulguları SPSS 23.00 kullanılarak betimleyici istatistikle yatırımcıların davranışsal eğilimler ve risk alma düzeyleri ölçülmüş ve davranışsal finasve risk alma düzeyi ile ilgili korelasyon (ilişki), regresyon (etki) ve t-testi (fark) analizleri yapılmıştır.

Bulgular – Araştırma sonuçlarına göre katılımcıların yatırım kararları üzerinde davranışsal finans eğilimlerinin yüksek seviyeye yakın olduğu (3,629) görülmüştür. Katılımcıların davranışsal finans tutumları arttıkça finansal risk alma düzeyleri de artmaktadır. Risk alma düzeyindeki değişimin %91’i davranışsal finans eğilimi tarafından açıklanmaktadır. Aynı zamanda erkeklerin finansal risk tolerans skorlarının kadınlara göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Tartışma – İnsanların daima rasyonel kararlar aldığını varsayan geleneksel finans teorileri yatırımcıların yatırım kararları verirken hangi psikolojik, sosyolojik ve hatta nörolojik faktörlerden etkilendiğini dikkate almamaktadır. Bu araştırma da göstermiştir ki yatırım kararları verilirken insanlar mekanik davranmamaktadırlar. Bulundukları psikolojik ve sosyolojik ortamlar onların kararlarını etkilemektedir. Bu durum birçok yanlı ve objektif olmayan kararlar vermelerine neden olabileceği gibi risk alma skorlarını da arttırabilmektedir. Buradan yola çıkarak girişimci kişiliklerde bulunması istenen risk alma davranışının nasıl oluştuğunu anlayabilmek için davranışsal finans eğilimleri ölçülerek farklı araştırmalar yapılmalıdır.