Türkiye’ye Yönelik Turizm Talebinin Çekim Modeli ile Analizi: OECD Ülkeleri Örneği

Özet

Amaç – Araştırmanın amacı Türkiye’yi etkileyen kriz değişkenleri ile birlikte OECD ülkelerinden Türkiye’ye yönelik turizm talebini etkileyen faktörlerin belirlenmesidir. Turizm talebini etkileyen faktörlerin belirlenmesi ile talebin nicelik ve nitelik açısından a rtırılmasına yönelik stratejilerin geliştirilmesi beklenmektedir. Yöntem – Araştırmada nüfus, GSYH, fiyat, uzaklık, kriz, vize ve turizm ülkesi olma değişkenlerinin turizm talebine yönelik etkilerinin belirlenmesi doğrultusunda; ekonomik büyüklüğün ülkeler arası dış ticareti pozitif, uzaklığın negatif etkilendiği varsayımına dayandırılan Genişletilmiş Çekim Modeli kurulmuştur. Araştırma modelinin testinde Sistem Genelleştirilmiş Momentler Me todu (System GMM) kullanılmıştır. Dinamik bir panel veri analizi yöntemi olan System GMM, değişkenlerin uzun dönemli ilişkilerinin incelenmesine olanak sunmaktadır sunmaktadır. Bulgular – Araştırma modelinin test edilmesi ile OECD ülkelerinden Türkiye’ye yönelik turizm talebinin; ekonomik büyüklükten pozitif, uzaklıktan negatif, fiyatlardan pozitif, krizlerden negatif etkilendiği bulgularına ulaşılmıştır. Diğer taraftan nüfus, vize ve turiz m ülkesi olma değişkenlerinin turizm talebi üzerinde istatistiksel açıdan anlamlı bir etkisi bulunamamıştır. Tartışma – OECD ülkelerindeki ekonomik büyüklüğün Türkiye’ye yönelik turizm talebini artırması gelir ve talep arasındaki pozitif ilişki ile açıklanırken; iki ülke arasındaki uzaklık artışının talebi azaltması uzaklığın ulaşım maliyeti ve zamanı olumsuz etkilemesi ile açıklanabilir. Ayrıca OECD ülkelerindeki fiyat artışının talebe yönelik olumlu etkisi, satın alma gücünün azalmasından dolayı turistlerin göreli daha ucuz olan Türkiye’ye yönelik talep oluşturmalarına sebep olmaktadır. Türkiye’deki küresel ölçe kli ekonomik krizler de dâhil olmak üzere, doğal afetler, terör saldırıları gibi krizlerin Türkiye’ye yönelik turizm talebini olumsuz etkilemesi ise ülkenin turistler açısından güvensiz olarak algılanması ve küresel talep daralması ile açıklanabilir.