İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı İle İhracat Değeri Arasındaki İlişki: Türkiye İçin Bir Uygulama

Özet

Amaç – İhracat aktivitesi, ülke ekonomisine döviz girdisi sağlayarak olumlu katkı yapan başlıca faktörlerdendir. Ülke ihracatındaki veya üretimdeki değişimler ekonomide rol alan bütün taraflarca yakından takip edilmektedir. İhracatın veya kapasite kullanımının takip eden dönemlerde ne yönde değişeceğine dair tahminde bulunmak önemli bir konudur. Bu çalışmada, imalat sanayi kapasite kullanım oranındaki değişimlere göre, ihracata yönelik tahminde bulunabilmenin veya tersinin mümkün olup olmadığının tespiti amaçlanmıştır. Yöntem – İmalat sanayi kapasite kullanım oranı ve ihracat verileri ikincil veri olarak hazırlanmıştır. Elde edilen serilerin durağanlığı birim kök testi ile test edilmiş ve nedensellik ilişkisi ise Granger analizi ile araştırılmıştır. Araştırmanın hipotezleri; ihra cat, imalat sanayi kapasite kullanım oranının Granger nedeni değildir ve imalat sanayi kapasite kullanım oranı, ihracatın Granger nedeni değildir şeklindedir. Bulgular – Uygulanmış olan analiz sonucunda 122 gözlem sayısı ile, “ihracat, imalat sanayi kapasite kullanım oranının Granger nedeni değildir” hipotezi 0.0075 olasılık değeri ile reddedilmiş ve “imalat sanayi kapasite kullanım oranı, ihracatın Granger nedeni değildir ” hipotezi 0.2948 olasılık değeri ile kabul edilmiştir. Çalışma sonucunda ihracatın imalat sanayi kapasite kullanım oranının nedeni olduğu şeklinde tek yönlü nedensellik bulgusuna ulaşılmıştır. Tartışma – İhracat ile kapasite kullanım oranı arasındaki nedensellik ilişkisi literatürde çok yer almayan bir konudur. Bu çalışma bu açıdan literatürdeki bu boşluğu doldurmaktadır. Çalışmanın bulgularının değerlendirilmesi sonucunda, imalat sanayi kapasite kullanım oranının ihracatın trendine göre ne yönde olacağının tahmin edilebileceği değerlendirilmektedir.