Serbest Bölgelerin Dış Ticarete Etkisinin Veri Madenciliği İle Ölçülmesi ve Sektörel Bir Uygulama

Özet

Amaç – Bu araştırmada, Türkiye’de bulunan serbest bölgelerin dış ticaret etkinliklerinin belirli değişkenlere göre ölçülerek kendi aralarında gruplandırılması amaçlanmıştır. Bu gruplandırmayı yapmaktaki amaç serbest bölgelerin daha verimli kullanılabilmesi için bir referans noktası oluşturmaktır. Yöntem – Araştırmada kullanılan veriler, TÜİK dış ticaret verilerinden oluşmaktadır. 2003-2018 yılları arasında bulunan verilere göre analiz gerçekleştirilmiştir. Analiz SPSS programı kullanılarak yapılmıştır. Araştırmada kümeleme analizi kullanılmıştır. Serbest bölgelerin k-ortalamalar yöntemi ile kümelere ayrılması sağlanmıştır. Bulgular – Araştırma sonuçlarına göre belirlenen hipotezler sağlanmıştır. Bu hipotezlere göre Türkiye’de bulunan serbest bölgeler ihracat ve ithalat verilerine göre farklılık göstermektedir. Bu verilere göre serbest bölgeler belirli ürün sınıflarınca kümeler oluşturmaktadır. Tartışma – Araştırma da elde edilen sonuçlara göre serbest bölgelerin hangi referanslara göre kümelendiği belirlenmiştir. Araştırmada bulunan sonuçlara göre serbest bölgelerle ilgili iki farklı durum ortaya çıkmıştır. Serbest bölgelerin oluşturulan kümelere göre ihtisaslaşmalarının sağlanması ilk seçenektir. Diğer seçenek ise her serbest bölgenin her ürün grubunda belirli bir düzeyde ticaret hacmini yakalamasıdır.