Liderlik Tarzlarının Çalışanların Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisinde Bilgi Paylaşımının Rolü: Akademisyenler Örneği

Özet

Amaç – Bu araştırmanın amacı, İstanbul’daki vakıf ve devlet üniversitelerinde eğitim veren 755 akademisyene yönelik olarak, liderlik tarzlarının çalışanların örgütsel vatandaşlıklarına etkisinde bilgi paylaşımının aracılık rolünün yapısal eşitlik modeli yardımıyla belirlenmesidir. Yöntem – Bu çalışmada, bağımlı değişken olarak örgütsel vatandaşlık, bağımsız değişken olarak liderlik tarzları ve aracı değişken olarak bilgi paylaşımı ele alınmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modelidir. Anakütle İstanbul’daki vakıf ve devlet üniversitesinde görev yapan akademisyenler, örneklem ise araştırmaya gönüllü katılan 755 akademisyendir. Kullanılan ölçekler beşli likert yapısında, Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmış olan örgütsel vatandaşlık davranışı, liderlik tarzları ve bilgi paylaşımı ölçekleridir. İlk aşamada, Açıklayıcı Faktör Analizi (AFA) sonucunda, faktörler başarılı bir şekilde indirgenmiştir. Diğer aşamada, yapı geçerliliği için Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) kullanılarak, uyum iyiliği sonuçları uygunluk göstererek son aşamada belirlenen modele yönelik ilişkilerin belirlenmesi amaçlı Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) tahmin edilmiştir. Bulgular – YEM sonucunda, liderlik tarzları bilgi paylaşımı üzerinde artırıcı yönde etkili ve bilgi paylaşımı ise, örgütsel vatandaşlık üzerinde artırıcı yönde anlamlı etkili çıkmıştır. Bilgi paylaşımının liderlik tarzı ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki aracılık görevinin anlamlılığını incelemek amacıyla, bootstrap analizinden yararlanılmıştır. Bootstrap standardize edilmiş değer aralıklarının sıfır olmadığı ve anlamlı olduğu görülmüştür. Bu durum, bilgi paylaşımının liderlik tarzı ile örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisinde aracılık rolünün olduğunu göstermiştir. Tartışma – Liderler, çalışanlarının davranış ve tutumlarına yön verme hususunda ciddi bir etkiye sahiptir. Liderlerin çalışanlara ait olan bilgilerin akışı ve paylaşımını gerçekleştirebilecek bir örgüt kültürü oluşturulması ve söz konusu bilgilerin örgütsel karar verme süreçleriyle bütünleşmesi sayesinde, bu döngü içinde örgütsel vatandaşlık davranışlarının gelişimi noktasında da önemli bir görevi bulunmaktadır. Bu çalışmada, liderlik tarzları örgütsel vatandaşlık davranışını ve bilgi paylaşımını pozitif yönde etkilemektedir ve bilgi paylaşımı aracı role sahiptir. Alanyazında bu değişkenlere yönelik aracılık etkisi araştıran kısıtlı sayıda çalışma bulunmaktadır. Farklı sektörler ve farklı örneklem için çalışma genişletilebilir.