Dinamik Değişimlere Uyarlanabilir Bir Sistem: Zamana Dayalı Maliyetleme ve Avantajlarını Doğrulayan Bulgular

Özet

Amaç – Bu çalışma, örnek bir işletmenin gerçek verileri üzerinden hareket edilerek, zaman etkenli faaliyet tabanlı maliyetleme yaklaşımı için literatürde öne sürülen avantajların varlığını araştırmayı amaçlamaktadır. Yöntem – Çalışmada, vakaya dayalı analitik araştırma yöntemi uygulanmıştır. Maliyet etkeni olarak zaman unsurunun kullanılmasının yaratacağı faydaları gözlemlemek için, faaliyet tabanlı maliyetleme ile zaman etkenli faaliyet tabanlı maliyetleme sonuçları uygulama kolaylığı, kapasite ve birim maliyetler çerçevesinde karşılaştırılmıştır. Bulgular – Sonuçlar itibariyle zamana dayalı maliyetlemenin atıl kapasiteyi ayrıştırma özelliği olduğu görülmüştür. Bu nedenle, zaman etkenli faaliyet tabanlı maliyetleme sistemi birim maliyet hesaplamalarının doğruluk düzeyini artırmaktadır. Ayrıca maliyet dağıtımında zaman unsurunun kullanılması, artan hız ve esneklik sayesinde yöntemi kolaylıkla güncellenebilir ve sürdürülebilir kılmaktadır. Tartışma – Faaliyet tabanlı maliyetleme yaklaşımı, faaliyetlerin mal ve hizmet üretimi için yapıldığı ve bu nedenle kaynakların esas itibariyle faaliyetler tarafından tüketildiği ilkesine dayalı olarak geleneksel maliyetlemede ortaya çıkan tek bir maliyet havuzu ve sınırlı sayıdaki dağıtım anahtarı sorununa çözüm getirmiştir. Ancak yüksek maliyet, güncelleme sorunu ve atıl kapasitenin belirlenememesi yöntemin uygulanabilirliğini zorlaştırmaktadır. Zaman etkenli faaliyet tabanlı maliyetleme sistemi bu eksiklikleri ortadan kaldırmak için geliştirilmiştir. Maliyet etkeni olarak zaman unsurunu esas alan bu yöntem atıl kapasite hesaplamalarını mümkün kılmakta ve kapasiteyi zaman bazlı ölçtüğünde dolayı değişimlere hızlıca adapte edilebilmektedir.